Giải Nobel 2011 – Tổng hợp từ các báo – Bốn giải Nobel quan trọng nhất đã lần lượt được Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển công bố bắt đầu từ ngày 3/10/2011 như sau (ngoại trừ giải Nobel hoà bình)
Mở đầu là giải về y học
Ba nhà khoa học Jules Hoffmann (1941, Luxembourg), Bruce Beutler (1957, Mỹ) và Ralph Steinman (1943, Canada) đã chia nhau giải thưởng Nobel Y học 2011, với công trình nghiên cứu “Khả năng miễn dịch bẩm sinh của cơ thể.
Hệ thống miễn dịch bẩm sinh có từ xa xưa và là chủ yếu trong mọi loài sinh vật (thực vật, nấm, côn trùng), mãi về sau này con người mới nhận biết được. Động vật có vú chủ yếu tiếp thụ miễn dịch ngoại lai, vì thường phải tiêm chủng, do đó hoạt động của hệ miễn dịch bẩm sinh bị phá vỡ dẫn tới hậu quả nặng nề là cơ thể thường chịu lệ thuộc vào sự can thiệp của y học.
Tiến hành những thí nghiệm rất công phu, tiến sĩ Jules Hoffmann tìm thấy nguyên nhân: trong tổ hợp các bạch cầu còn thiếu hai bạch cầu khác, một ứng phó sự viêm nhiễm, còn một – tên là Toll – rất cần thiết cho sự sắp đặt đúng đắn các bộ phận cơ thể của phôi
Trong khi đó, nhà khoa học Ralph Steinman đã khám phá ra các tế bào có khả năng điều chỉnh phản ứng miễn dịch. Thành công của nghiên cứu này là tiền đề giúp các nhà khoa học tìm ra các phương pháp điều trị chống lạ bệnh truyền nhiễm, ung thư,…
Rất tiếc Ralph Steinman đã từ trần trước khi giải công bố mấy ngày, dù quyết định trao giải không thay đổi (vì giải này có qui lệ không trao cho người đã chết)
Ba nhà khoa học sẽ chia nhau giải thưởng, bao gồm huy chương vàng, một giấy chứng nhận và số tiền thưởng trị giá 10 triệu kronor Thuỵ Điển (tương đương 1,5 triệu USD).
Nobel Vật lý về tay ba nhà thiên văn
Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển tuyên bố ba nhà khoa học Mỹ và gốc Mỹ giành giải Nobel Vật lý nhờ phát hiện vũ trụ đang giãn nở với tốc độ tăng dần.
Nhà vật lý thiên văn Saul Perlmutter, giáo sư của Đại học California, chia sẻ một nửa giải thưởng với Brian Schmidt, nhà vật lý thiên văn gốc Mỹ của Đại học Quốc gia Australia. Một nửa giải thưởng còn lại thuộc về Adam Riess, giáo sư thiên văn của Đại học Johns Hopkins, Mỹ.
“Ba nhà khoa học đoạt giải Nobel Vật lý vì họ đã phát hiện vũ trụ đang giãn nở với tốc độ tăng dần thông qua việc quan sát những vụ nổ sao siêu lớn”, Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển thông báo.
Perlmutter, Schmidt và Riess đã quan sát những vụ nổ sao để kiểm chứng một giả thuyết: Những vật thể càng xa thì di chuyển càng nhanh.
Những lần quan sát của họ cho thấy ánh sáng phát ra từ hơn 50 vụ nổ sao yếu hơn nhiều so với tính toán của họ. Đây là dấu hiệu cho thấy vũ trụ đang giãn với tốc độ ngày càng tăng.
“Trong gần một thế kỷ qua giới khoa học biết rằng vũ trụ đang giãn nở do hậu quả của vụ nổ khai sinh vũ trụ từ khoảng 14 tỷ năm trước. Tuy nhiên, mọi người đều sửng sốt khi biết tốc độ giãn nở của vũ trụ tăng dần”, Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển bình luận.
Vào năm 2006, ba nhà khoa học đã cùng nhận giải thưởng Shaw trong lĩnh vực thiên văn nhờ phát hiện của họ.
Giáo sư Schmidt đã nói chuyện qua điện thoại với Ủy ban giải Nobel sau khi kết quả được công bố.
“Tôi cảm thấy hạnh phúc giống như khi các con tôi chào đời”, ông nói.
Nhà hóa học Israel giành giải Nobel Hóa học
Nhà hóa học người Israel Daniel Shechtman đã được xướng tên trong lễ công bố giải Nobel Hóa học vì phát hiện về bán tinh thể.
Nghiên cứu vềbán tinh thể của ông Daniel Shechtman được đánh giá là đã làm thay đổi cơ bản cách các nhà hóa học nhận thức về chất rắn.
Schechtman đã chỉ ra rằng bán tinh thể là các mô hình có trật tự và đối xứng nhưng không bao giờ lặp lại chính chúng. Bán tinh thể được phát hiện trong phòng thí nghiệm và cũng được tìm thấy trong các khoáng chất tự nhiên. Cấu trúc chặt chẽ của chúng có khả năng làm cứng các vật chất và có thể áp dụng vào sản xuất các sản phẩm tiêu dùng như chảo chiên và các máy móc như động cơ diesel chịu nhiệt cao.
Khám phá này của ông Daniel Schetman trước đó đã gây ra tranh cãi đến mức ông bị yêu cầu rời khỏi nhóm nghiên cứu của mình. Tuy nhiên, ông đã chiến đấu đến cùng và buộc các nhà khoa học khác phải xem xét lại bản chất vấn đề.
Ông Shechtman, sinh năm 1941, hiện là giáo sư thuộc Viện Công nghệ Israel ở Haifa. Ông sẽ nhận được một giải thưởng tiền mặt trị giá 1,48 triệu USD tại lễ trao giải chính thức diễn ra ở Stockholm, Thụy Điển ngày 10/12 tới, nhân kỷ niệm ngày mất của người sáng lập ra giải Alfred Nobel.
Giải Nobel Hóa học là giải thưởng thứ ba được trao trong mùa Nobel năm nay, sau giải Y học và Vật lý.
Nhà thơ Thụy Điển đoạt giải Nobel Văn học 2011
Giải Nobel Văn học năm 2011 đã vinh danh nhà thơ người Thụy Điển, Tomas Transtroemer.
Trong lễ công bố giải ngày 6/10 tại thủ đô Stockholm của Thụy Điển, Ủy ban giải thưởng Nobel nhấn mạnh rằng những tác phẩm thi ca giàu tính hình tượng, ngôn ngữ trong sáng và cô đọng, ông đã mang lại cho nhân loại một cách tiếp cận tinh khôi đối với thực tế.
Transtroemer sinh năm 1931 tại thủ đô Stockholm và được đánh giá là nhà thơ có ảnh hưởng trên thế giới. Ông tốt nghiệp Khoa Tâm lý học trường Đại học Stockholm năm 1956. Ngay từ thuở niên thiếu, Transtroemer đã say mê văn học và bắt đầu làm thơ từ năm 13 tuổi.
Tập thơ đầu tiên của ông đến với bạn đọc năm 1954. Tập thơ mới nhất “Den stora gatan”(Điều bí ẩn lớn) của ông được xuất bản năm 2004. Ngoài thi ca, Transtroemer cũng viết một cuốn hồi ký ngắn có tên “Minnerna ser mig” (Những kỷ niệm đang nhìn tôi).
Trong sự nghiệp văn chương của mình, nhà thơ Transtroemer đã được tặng nhiều giải thưởng quốc tế, trong đó có Giải Petrarch của Đức (năm 1981) và Giải Bonnier về thơ (năm 1983). Tới nay các tác phẩm thi ca của ông đã được dịch ra hơn 50 thứ tiếng trên thế giới.