Thế giới của chúng ta tràn ngập dữ liệu: dữ liệu đang được thu thập về thông tin các nhân của chúng ta, dữ liệu có sẵn để chúng ta tra cứu khi chỉ cần một nút chạm, dữ liệu mà chúng ta tìm kiếm và sử dụng một cách tích cực và dữ liệu mà chúng ta muốn lưu giữ. Với nỗi sợ hãi lan rộng rằng: “Big Brother đang theo dõi chúng ta” và điều lo ngại này ngày càng gia tăng với những thông tin, dữ liệu và số liệu thống kê sai lệch hoặc cố tình làm sai lệch đang trở thành tâm điểm chú ý hơn bao giờ hết.
Với các biện pháp bảo vệ được thiết lập bởi mười Nguyên tắc Cơ bản, số liệu thống kê chính thức đưa ra lời hứa về các dữ kiện chắc chắn, đáng tin cậy khi đối mặt với thông tin có vấn đề từ các nguồn chưa được xác minh.
Nhưng để tiếp tục cung cấp những số liệu đáng tin cậy này trong thế giới luôn thay đổi của chúng ta, các nhà sản xuất số liệu thống kê chính thức – cơ quan thống kê quốc gia của mỗi quốc gia – cần có dữ liệu thô.
Theo truyền thống, họ đã tự thu thập những dữ liệu đó bằng cách thực hiện khảo sát các cá nhân, hộ gia đình hoặc chủ doanh nghiệp. Đây có thể là các cuộc phỏng vấn trực tiếp với điều tra viên; điều tra giấy qua thư; hoặc ngày càng có nhiều biểu mẫu điện tử được cung cấp trực tuyến để mọi người điền vào máy tính xách tay, máy tính bảng hoặc điện thoại di động. Chuyển trực tuyến làm cho chúng nhanh hơn và rẻ hơn, nhưng ngay cả như vậy, việc các cơ quan thống kê thu thập tất cả dữ liệu họ cần bằng cách sử dụng các cuộc khảo sát ngày càng trở nên khó khăn hơn. Chỉ đơn giản là mọi người không muốn điền chúng. Các cơ quan thống kê mất quá nhiều thời gian thiết kế bảng hỏi mà mọi người không muốn trả lời hoặc tự hỏi tại sao lại phải cung cấp thông tin về bản thân đã được cung cấp cho một bộ phận khác của chính phủ, chẳng hạn như dịch vụ y tế, hệ thống giáo dục hoặc văn phòng thuế.
Đồng thời, các khả năng thay thế để thu thập dữ liệu cần thiết đang ngày càng gia tăng. Vì vậy, giải pháp hiển nhiên sẽ ngừng tiến hành khảo sát và thay vào đó sử dụng các nguồn dữ liệu hiện có.
Nhưng nhiều khả năng thay thế này nằm trong tay tư nhân, thuộc sở hữu của các công ty cung cấp hàng hóa hoặc dịch vụ và thu thập dữ liệu như một phần hoạt động kinh doanh của họ. Siêu thị, phương tiện giao thông công cộng, mạng xã hội, cửa hàng trực tuyến, thẻ tín dụng và giao dịch ngân hàng, hệ thống điện thoại di động, cảm biến giao thông, nhà cung cấp tiện ích gia dụng… đây chỉ là một số ví dụ rõ ràng nhất về danh sách có khả năng chứa hàng nghìn nguồn dữ liệu hiện có.
Các nhà thống kê chính thức ngày càng nhận ra hai điều về các nguồn này: thứ nhất, các nguồn do tư nhân tạo ra và thuộc sở hữu tư nhân đại diện cho một khả năng to lớn để làm cho sản xuất thống kê hiệu quả hơn, ít tốn kém hơn và ít gánh nặng hơn cho điều tra viên; và thứ hai, việc chuyển đổi quy mô lớn sang sử dụng các nguồn như vậy phải được điều hướng và quản lý cẩn thận. Thống kê chính thức là một công việc tốt và phải luôn đặt vấn đề đạo đức lên hàng đầu. Vì vậy, việc thu thập dữ liệu từ các công ty tư nhân mang lại nhiều mối quan tâm, từ chất lượng và tính bền vững lâu dài của dữ liệu, đến chi phí thu thập dữ liệu, đến khả năng chấp nhận của xã hội đối với các cơ quan nhà nước hợp tác với các công ty tư nhân. Phần lớn dữ liệu hiện đang nằm trong tay một số ít các công ty đa quốc gia hùng mạnh và các số liệu thống kê chính thức phải được kiểm tra cẩn thận để đối trọng với điều này trong khi vẫn duy trì lòng tin của công chúng vào tính công bằng và liêm chính.
Tuyên bố về vị trí được thông qua ngày 21 tháng 6 năm 2022 vừa thừa nhận tiềm năng quan trọng vừa thừa nhận sự cần thiết phải thận trọng trong việc quản lý quá trình chuyển đổi này. Điều này cam kết các thành viên CES tham gia có ràng buộc về nguyên tắc với khu vực tư nhân; và kêu gọi chính phủ các quốc gia và các bộ có liên quan nỗ lực hỗ trợ thực hiện, chẳng hạn bằng cách tăng cường luật pháp cần thiết để điều chỉnh các phương pháp tiếp cận mới. Tuyên bố lập trường cũng kêu gọi các tổ chức quốc tế, chẳng hạn như UNECE, đi đầu trong điều phối chiến lược của sự thay đổi này, đảm bảo rằng các quốc gia tiếp tục làm việc cùng nhau để phát triển các quy tắc và hướng dẫn chung.
* * *
Hội nghị các nhà thống kê châu Âu là cơ quan ra quyết định cao nhất của UNECE, bao gồm các nhà thống kê chính của tất cả các quốc gia Thành viên UNECE và OECD cũng như của một số quốc gia khác trên toàn cầu, và các nhà thống kê cao cấp nhất của các cơ quan của Liên hợp quốc và các tổ chức quốc tế khác. Năm nay, Hội nghị sẽ tổ chức phiên họp toàn thể lần thứ 70, cũng như đánh dấu 30 năm kể từ khi Nguyên tắc cơ bản của thống kê chính thức, “mười điều răn” lần đầu tiên được phát triển và thông qua trong khu vực UNECE.
ĐN (lược dịch)
Nguồn: https://unece.org/media/Statistics/press/368735