Ủy ban Kinh tế của Liên hợp quốc tại Châu Âu (UNECE) phối hợp với Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) tổ chức Hội nghị thường niên hai năm một lần của nhóm các chuyên gia quốc tế về chỉ số giá tiêu dùng (CPIs), diễn ra tại Palais des Nations, Geneva, Thụy Sĩ, từ ngày 7-9/5/2018 (1). Trong đó, có phiên họp đặc biệt giữa các nước Đông Âu, các nước vùng Caucasus và Trung Á, Đông Nam Châu Âu được tổ chức phối hợp với Hiệp hội Thương mại Tự do Châu Âu (EFTA), diễn ra vào chiều 9/5/2018.
Hội nghị được tổ chức theo Chương trình của hội nghị các nhà thống kê Châu Âu và các khuyến nghị, đề xuất tại Hội nghị của nhóm các chuyên gia quốc tế về chỉ số giá tiêu dùng năm 2016 và được chuẩn bị với sự tham vấn của Ban Chỉ đạo về chỉ số giá tiêu dùng của UNECE. Hội nghị là diễn đàn trao đổi kinh nghiệm tính toán và biên soạn chỉ số giá tiêu dùng giữa các cơ quan thống kê quốc gia nhằm thúc đẩy sự phát triển và thực hiện tốt các thông lệ và khuyến nghị của quốc tế về lĩnh vực CPI.
Hội nghị năm 2018 sẽ tập trung thảo luận về các chủ đề sau đây:
1. Các dịch vụ trong chỉ số giá tiêu dùng
Chi tiêu cho tiêu dùng các dịch vụ của hộ gia đình ngày càng chiếm tỷ lệ cao trong chi tiêu của hộ gia đình. Ở một số quốc gia, tỷ lệ này chiếm 50% trong tổng chi tiêu cho tiêu dùng của hộ gia đình. Vì vậy, việc xử lý và tính toán chi tiêu cho dịch vụ của hộ gia đình sẽ ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng của chỉ số giá chung. Việc tính toán các dịch vụ luôn là một thách thức trong biên soạn chỉ số giá tiêu dùng, đặc biệt là vấn đề xác định lấy mẫu và đảm bảo duy trì mẫu cho các kỳ tính toán. Số lượng và chất lượng dịch vụ thường thay đổi và cần phải có những điều chỉnh để đáp ứng những thay đổi đó. Đây là một trong những khó khăn trong việc xác định tỷ lệ dịch vụ trong chỉ số giá tiêu dùng, cụ thể như tính toán các dịch vụ: Bảo hiểm, y tế, giao thông vận tải, dịch vụ tài chính, pháp luật, dịch vụ viễn thông, dịch vụ Internet. Đặc biệt, việc tính toán dịch vụ thuê nhà ở gặp rất nhiều khó khăn, thách thức về phương pháp tính do quyền số của dịch vụ này có ảnh hưởng lớn tới chỉ số giá chung. Ngoài ra, các dịch vụ từ Internet cũng là một thách thức đối với việc tính toán CPI. Hội nghị đề cập đến các khái niệm, phương pháp tính và thực tế đo lường, xử lý các vấn đề về dịch vụ trong nền kinh tế kỹ thuật số và kinh tế chia sẻ.
2. Các nguồn dữ liệu mới để tính toán và biên soạn chỉ số giá tiêu dùng
Mặc dù việc khai thác và ứng dụng các nguồn dữ liệu mới trong công tác thống kê nhà nước sẽ giúp cho thống kê giá ngày càng trở nên tốt hơn, làm tăng hiệu quả và giảm gánh nặng trả lời trong điều tra thống kê giá, nhưng cũng đặt ra nhiều vấn đề khó khăn và thách thức về khái niệm, phương pháp tính và thực tế đo lường, thu thập. Thực tế, ngày càng có nhiều quốc gia đã tiến hành sử dụng dữ liệu máy quét để tính toán và biên soạn chỉ số giá tiêu dùng trong công tác thống kê. Hội nghị kêu gọi các nhà nghiên cứu gửi các bài viết đề cập đến việc giải quyết các vấn đề về sử dụng dữ liệu máy quét, như phương pháp tính toán, kết hợp giữa dữ liệu của máy quét và dữ liệu truyền thống, sử dụng dữ liệu máy quét cho mục đích chọn mẫu và tính quyền số chi tiêu, các vấn đề về phân loại hay sự thay đổi về chất lượng số liệu. Các bài viết về thực tế sử dụng dữ liệu máy quét và chia sẻ kinh nghiệm về xử lý chất lượng dữ liệu, phần mềm công nghệ thông tin, chi phí và lợi ích của việc sử dụng dữ liệu máy quét, các vấn đề về môi trường pháp lý và tổ chức thực hiện (truy cập dữ liệu, mối quan hệ với các nhà cung cấp dữ liệu máy quét).
Hội nghị hoan nghênh các nhà nghiên cứu và các bài báo viết về vấn đề phương pháp luận và kinh nghiệm ứng dụng dữ liệu lớn vào sản xuất và biên soạn chỉ số giá tiêu dùng trong công tác thống kê; các bài viết về sử dụng công nghệ trích xuất dữ liệu web-scraping hoặc các phương pháp khác để thu thập dữ liệu giá tiêu dùng; các công thức và phương pháp tính chỉ số giá tiêu dùng thông thường hoặc các chỉ số giá cấp cao nhất, tính chỉ số giá từ dữ liệu lớn theo thời gian, làm thế nào để duy trì mẫu và so sánh với các phương pháp tính toán khác. Đặc biệt, hội nghị mong muốn các nhà nghiên cứu viết về kinh nghiệm thu thập dữ liệu hàng hóa và dịch vụ có sẵn ngày càng nhiều từ các trang website trực tuyến trên Internet.
3. Hiểu và đáp ứng các nhu cầu của người sử dụng khác nhau
Mặc dù trước đây CPI chủ yếu được tính toán để đo lường chi phí sinh hoạt và được sử dụng cho các mục đích hỗ trợ hay đền bù (chỉ số tiền lương, trợ cấp xã hội,…), nhưng hiện nay CPI được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau, như tính giảm phát kinh tế theo thời gian, tính trợ cấp hưu trí… Các bài viết tham gia Hội nghị trong chủ đề này sẽ mô tả việc tổng hợp CPI cho các mục đích khác nhau và nhấn mạnh những kết quả thực tế thu được với các mục đích sử dụng khác nhau của CPI. Ngoài ra, các bài viết cũng có thể giải quyết các vấn đề truyền thông và phổ biến thông tin, cũng như cách xác định và đáp ứng nhu cầu của người sử dụng thông tin.
4. Các vấn đề về phương pháp luận tính toán và biên soạn chỉ số giá tiêu dùng
Một số vấn đề phương pháp luận đặt ra những thách thức cho việc tổng hợp CPI, các phương pháp luận và thực tiễn khác nhau được áp dụng ở các nước khác nhau có ảnh hưởng đến chất lượng và tính so sánh quốc tế của chỉ số giá tiêu dùng. Các bài viết trong chủ đề này sẽ đề cập đến các vấn đề về phương pháp luận tính toán và biên soạn chỉ số giá tiêu dùng, như: Phương pháp lấy mẫu, phương pháp tính quyền số, phương pháp tính các chỉ số giá sơ cấp và thứ cấp, CPI mục tiêu, phương pháp điều chỉnh thay đổi chất lượng CPI, phương pháp xử lý các sản phẩm theo mùa vụ, ….
Các chủ đề được thảo luận trong phiên họp toàn thể và trong các phiên họp nhóm. Do đó, Hội nghị mời các chuyên gia gửi các đóng góp ý kiến dưới dạng bài viết (papers) hoặc bài trình bày ngắn (posters). Thông tin chi tiết về các chủ đề và thời hạn gửi bài viết hoặc thuyết trình được cung cấp trong tài liệu kèm theo thư mời.
Ngoài các chủ đề chính nêu trên được thảo luận, Hội nghị sẽ tổ chức các phiên họp khác:
– Cập nhật sổ tay biên soạn chỉ số giá tiêu dùng năm 2004: Từ năm 2015, nhóm chuyên gia kỹ thuật dưới sự chủ trì của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đã tiến hành cập nhật Sổ tay biên soạn chỉ số giá tiêu dùng năm 2004 thông qua sự hỗ trợ của Tổ Thư ký về chỉ số giá tiêu dùng.
– Cập nhật Bảng phân loại tiêu dùng theo mục đích của hộ gia đình (COICOP). Hiện tại, Bảng COICOP năm 1999 đang được nhóm chuyên gia kỹ thuật của Liên Hợp quốc về phân loại quốc tế rà soát, xem xét, đánh giá và cập nhật phiên bản mới để trình Hội đồng Thống kê Liên Hợp quốc thông qua vào tháng 3/2018. Các thông tin về Bảng COICOP cập nhật sẽ được các chuyên gia trình bày tại Hội nghị.
– Nhóm chuyên gia quốc tế về chỉ số giá tiêu dùng tổ chức hội nghị đầu tiên vào năm 1978. Để kỷ niệm 40 năm thành lập, Hội nghị sẽ tổ chức một cuộc thảo luận bàn về những khó khăn và thách thức của các cơ quan thống kê quốc gia trong việc tính toán, biên soạn và phổ biến chỉ số giá tiêu dùng trong thập kỷ tiếp tới.
– Phiên họp đặc biệt giữa các nước Đông Âu, các nước vùng Caucasus và Trung Á, Đông Nam Châu Âu được tổ chức phối hợp với Hiệp hội Thương mại Tự do Châu Âu (EFTA), diễn ra vào chiều 9/5/2018 sẽ thảo luận về phương pháp luận và những thách thức trong quá trình tính toán và biên soạn chỉ số giá tiêu dùng của từng khu vực, từng vùng để xây dựng một chỉ số giá tiêu dùng hài hòa cho các nước thành viên của Khối Cộng đồng các quốc gia độc lập (Comonwealth of Independent States – CIS).
Hội nghị kêu gọi các cơ quan, tổ chức quan tâm gửi bài viết hoặc bài trình bày nội dung nghiên cứu về chỉ số giá tiêu dùng. Nội dung tóm tắt bài viết gửi về địa chỉ thư điện tử: economic.stats@unece.org trước ngày ngày 15/12/2017. Bài viết đầy đủ sẽ được xem xét và chấp nhận trước ngày 20/3/2018. Các bài viết sẽ được dịch sang một trong các ngôn ngữ chung của các nước trong UNECE (tiếng Anh, Nga và Pháp) trước ngày 20/2/2018.
Chương trình chi tiết và các tài liệu khác của Hội nghị được đăng tải trên trang website: http://www.unece.org/index.php?id=46772.
Thông tin về chỗ ở và đi lại tại Geneva, yêu cầu về thị thực, cách thức tìm địa điểm họp sẽ được đăng trên trang website của Hội nghị.
Đại biểu đăng ký tham dự bằng mẫu đăng ký trực tuyến trên website trước ngày 7/4/2018.
Mọi thắc mắc liên quan vui lòng liên hệ:
– Evita Sisene (email: evita.sisene@unece.org, điện thoại: +41 22 917 4488) hoặc
– Carsten Boldsen (email: carsten.boldsen@unece.org, ĐT: +41 22 917 3370)
Văn Thụy (dịch và tổng hợp)
(1) Nguồn: http://www.unece.org/index.php?id=46772