Chiều ngày 02 tháng 8 năm 2018 tại Hà Nội, Tổng cục Thống kê (TCTK) tổ chức Hội thảo về triển khai kế hoạch xây dựng Đề án Thống kê khu vực kinh tế chưa được quan sát*. Bà Nguyễn Thị Hương, Phó Tổng cục trưởng TCTK chủ trì Hội thảo. Tham gia Hội thảo còn có đại diện lãnh đạo, chuyên viên các Vụ thuộc TCTK.
Sau phát biểu khai mạc và chỉ đạo Hội thảo của Phó Tổng cục trưởng Nguyễn Thị Hương, ông Dương Mạnh Hùng, Phó Vụ trưởng phụ trách, Vụ Hệ thống Tài khoản quốc gia trình bày 05 nội dung chính: (1) Mục đích, yêu cầu; (2) Nội dung; (3) Nhiệm vụ và tiến độ thực hiện (4) Công việc cụ thể; (5) Dự kiến Khung báo cáo của Đề án.
Mục tiêu của Đề án: Xây dựng phương pháp luận và tiến hành đánh giá kết quả sản xuất của các hoạt động kinh tế chưa được quan sát nhằm phản ánh đầy đủ quy mô của nền kinh tế theo chuẩn mực quốc tế, phù hợp với bối cảnh Việt Nam.
Hội thảo nhằm lấy ý kiến của các đơn vị tham gia về 05 nội dung trình bày để khẩn trương hoàn hiện Đề án. Các đại biểu đã có những ý kiến đóng góp, thảo luận và trao đổi tích cực về các nội dung của Đề án Thống kê khu vực kinh tế chưa được quan sát. Tất cả các đại biểu đều đồng ý, đây là một lĩnh vực mới, khó và cần sự phối hợp tham gia của các Bộ, ngành liên quan.
Kết luận Hội thảo, Phó Tổng cục trưởng Nguyễn Thị Hương đánh giá cao sự tham gia và đóng góp ý kiến của các đại biểu. Bà yêu cầu Vụ Hệ thống Tài khoản quốc gia tiếp tục chủ trì làm đầu mối tổng hợp và phối hợp với các đơn vị, bộ, ngành khẩn trương hoàn thiện Đề án trình Chính phủ trong Quý III theo đúng kế hoạch của TCTK và yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ.
Một số hình ảnh tại Hội thảo:
Phó Tổng cục trưởng, Nguyễn Thị Hương phát biểu khai mạc Hội thảo
Ông Dương Mạnh Hùng, Phó Vụ trưởng phụ trách, Vụ Hệ thống Tài khoản quốc gia trình bày tại Hội thảo
Quang cảnh Hội thảo
* Theo Hệ thống Tài khoản quốc gia năm 2008 (viết gọn là SNA 2008), khu vực kinh tế chưa được quan sát bao gồm tất cả các hoạt động sản xuất kinh doanh chưa được thu thập thông tin trong các nguồn dữ liệu cơ bản để biên soạn tài khoản quốc gia.
Khu vực kinh tế chưa được quan sát (Non Observed Economy – viết tắt là NOE) bao gồm 05 thành tố: Hoạt động kinh tế ngầm; hoạt động kinh tế bất hợp pháp; hoạt động kinh tế phi chính thức (hoạt động kinh tế phi chính thức chưa được quan sát); hoạt động kinh tế hộ gia đình tự sản tự tiêu và hoạt động kinh tế bị bỏ sót trong chương trình thu thập dữ liệu cơ bản.
(1)Hoạt động kinh tế ngầm (Underground) bao gồm các hoạt động kinh tế hợp pháp, nhưng bị giấu diếm một cách có chủ ý nhằm tránh phải nộp thuế (thuế thu nhập, thuế giá trị gia tăng…), tránh phải đóng góp bảo hiểm xã hội, tránh phải đáp ứng các đòi hỏi của các chuẩn mực xã hội (mức lương tối thiểu, số giờ làm việc tối đa, điều kiện về sức khỏe,…) và tránh phải đáp ứng các thủ tục pháp lý hành chính như việc thực hiện báo cáo tài chính, báo cáo thống kê.
(2) Hoạt động kinh tế bất hợp pháp (Illegal) bao gồm: Các hoạt động kinh tế bị pháp luật cấm (sản xuất và buôn bán ma túy, hoạt động mại dâm, buôn bán người…); các hoạt động kinh tế không bị pháp luật cấm (hợp pháp); những hoạt động trái phép (chưa được cấp phép nhưng đã hoạt động): Hoạt động karaoke, thẩm mỹ viện, sản xuất thuốc tân dược… khi chưa được cấp phép.
(3) Hoạt động kinh tế phi chính thức chưa được quan sát (Non Obsered Informal sector) bao gồm các đơn vị sản xuất kinh doanh tham gia vào quá trình sản xuất ra hàng hóa, dịch vụ với mục tiêu cơ bản là tạo ra công ăn việc làm và thu nhập cho những người thực hiện các hoạt động kinh tế đó. Các đơn vị này thường hoạt động ở quy mô nhỏ, tổ chức đơn giản, ít có sự phân định rõ ràng giữa lao động và vốn của cơ sở kinh doanh với hộ gia đình. Mối quan hệ lao động nếu có thường là dựa trên nền tảng tạm thời hoặc mối quan hệ gia đình chứ không phải là quan hệ lao động theo hợp đồng với sự đảm bảo chính thức.
(4) Hoạt động kinh tế hộ gia đình tự sản tự tiêu (Economic activity undertaken by households for their own final use) bao gồm các hoạt động sản xuất của hộ gia đình tạo ra sản phẩm để tự tiêu dùng và tích lũy cho chính các thành viên của hộ gia đình, như các hoạt động trồng trọt, chăn nuôi phục vụ nhu cầu của hộ gia đình, nhà tự xây để ở. Tuy nhiên, một số hoạt động do hộ gia đình tự làm để phục vụ cuộc sống hằng ngày của hộ gia đình không được coi là hoạt động kinh tế hộ gia đình tự sản tự tiêu như: nấu cơm, giặt quần áo, lau nhà, chăm sóc cây cảnh, vật nuôi cảnh.
(5) Hoạt động kinh tế bị bỏ sót trong chương trình thu thập dữ liệu cơ bản bao gồm các hoạt động kinh tế đáng lý phải được thu thập thông tin để biên soạn vào tài khoản quốc gia, nhưng bị bỏ sót trong quá trình thu thập số liệu (do điều tra không bao phủ đầy đủ phạm vi, đối tượng điều tra không hợp tác…).
Ngọc Mai