Tổng điều tra kinh tế là một trong ba cuộc tổng điều tra thống kê quốc gia được quy định trong Luật Thống kê với chu kỳ thu thập thông tin là 5 năm một lần. Tổng điều tra kinh tế năm 2021 được thực hiện theo Quyết định số 307/ QĐ-TTg ngày 27/02/2020 của Thủ tướng Chính phủ, đây là cuộc Tổng điều tra kinh tế lần thứ 6 tại Việt Nam. Trước đó, Tổng cục Thống kê đã chủ trì thực hiện Tổng điều tra kinh tế lần thứ nhất vào năm 1995, lần thứ 5 vào năm 2017. Tổng điều tra kinh tế năm 2021 nhằm thu thập thông tin cơ bản từ các doanh nghiệp, hợp tác xã; đơn vị sự nghiệp, hiệp hội; cơ sở sản xuất kinh doanh cá thể; cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng về tình hình sản xuất kinh doanh, kinh tế số, thương mại điện tử và sản phẩm đặc thù của các ngành và địa phương. Kết quả Tổng điều tra phục vụ đánh giá toàn diện thực trạng và xu hướng phát triển kinh tế – xã hội, là căn cứ để xây dựng Chiến lược và các kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Tổng cục Thống kê) là cơ quan được giao chủ trì về chuyên môn trong tổ chức thực hiện thu thập thông tin của Tổng điều tra từ các đơn vị điều tra là: Doanh nghiệp, hợp tác xã; đơn vị sự nghiệp; hiệp hội; cơ sở sản xuất kinh doanh cá thể; cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng.
Tổng điều tra kinh tế năm 2021 quy định thời gian thu thập thông tin từ tháng 3 đến tháng 7/2021, chia làm hai giai đoạn: (i) Giai đoạn I, từ ngày 01/3 đến ngày 30/5/2021 thực hiện thu thập thông tin từ các doanh nghiệp, hợp tác xã; đơn vị sự nghiệp; hiệp hội. Riêng đối với các địa phương có từ 8.000 doanh nghiệp trở lên được hoàn thành công tác thu thập thông tin của các doanh nghiệp trong tháng 8/2021; (ii) Giai đoạn II, từ ngày 01 đến ngày 30/7/2021 thực hiện thu thập thông tin từ các cơ sở sản xuất kinh doanh cá thể; cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng.
Tổng điều tra kinh tế năm 2021 đã ứng dụng triệt để công nghệ thông tin trong các giai đoạn của Tổng điều tra đảm bảo tiến độ và chất lượng thông tin. Đến thời điểm hiện nay, công tác thu thập thông tin Giai đoạn I cơ bản được thực hiện theo đúng kế hoạch, dữ liệu được truyền đưa và lưu trữ trên máy chủ của Tổng cục Thống kê ngay sau khi kết thúc thu thập thông tin tại các đơn vị điều tra. Tổng điều tra kinh tế Giai đoạn II sẽ được thực hiện trên phạm vi toàn bộ các xã/phường/thị trấn rộng khắp cả nước nhằm thu thập thông tin của trên 5 triệu cơ sở sản xuất kinh doanh cá thể và trên 45 nghìn cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng. Dự kiến lực lượng tham gia Tổng điều tra kinh tế Giai đoạn II là khoảng 30 nghìn người, trong đó khoảng 25 nghìn điều tra viên thống kê có trình độ nghiệp vụ, kỹ năng điều tra và có thể sử dụng thành thạo các thiết bị di động thông minh (máy tính bảng hoặc điện thoại thông minh) sẽ được tuyển dụng để thực hiện nhiệm vụ thu thập thông tin tại địa bàn.
Tổng điều tra kinh tế Giai đoạn II được thực hiện trên phạm vi lớn với nhiều thách thức trong việc thu thập thông tin chính xác, đầy đủ và kịp thời; đáp ứng yêu cầu bảo mật thông tin và đảm bảo hệ thống thông tin, đường truyền dữ liệu thông suốt từ địa phương đến Trung ương. Đặc biệt, trong bối cảnh diễn biến phức tạp của dịch Covid-19, công tác thu thập thông tin Giai đoạn II gặp nhiều thách thức, khó khăn đòi hỏi Ban chỉ đạo Tổng điều tra Trung ương và các Ban Chỉ đạo Tổng điều tra tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cần chủ động, linh hoạt trong chỉ đạo, thực hiện nhiệm vụ bảo đảm tiến độ Tổng điều tra, chất lượng thông tin, đồng thời phòng chống dịch an toàn, hiệu quả.
Để sẵn sàng thực hiện Tổng điều tra kinh tế Giai đoạn II, bắt đầu từ ngày 01/7/2021, cần khẩn trương hoàn tất công tác chuẩn bị. Một số công việc trọng tâm như sau:
(1) Tập huấn nghiệp vụ và ứng dụng công nghệ thông tin tại các cấp, đặc biệt là tập huấn cho điều tra viên
Nhiệm vụ thu thập thông tin Tổng điều tra kinh tế Giai đoạn II được thực hiện bằng hình thức phỏng vấn trực tiếp sử dụng thiết bị di động thông minh để ghi chép thông tin điều tra. Do vậy, công tác tập huấn nghiệp vụ và ứng dụng sử dụng công nghệ thông tin cho lực lượng tham gia điều tra, đặc biệt là điều tra viên là một nhiệm vụ rất quan trọng.
Ban Chỉ đạo Tổng điều tra Trung ương đã tổ chức Hội nghị tập huấn cấp Trung ương ngày 08/6/2021 theo hình thức trực tuyến với sự tham gia của khoảng 2.700 đại biểu tham dự tại điểm cầu của Tổng cục Thống kê, 225 điểm cầu tại địa phương và 1 điểm cầu quốc tế của Tổ chức Lao động quốc tế.
Ngay sau Hội nghị này, Ban Chỉ đạo Tổng điều tra cấp tỉnh, cấp huyện tổ chức Hội nghị tập huấn nghiệp vụ và ứng dụng công nghệ thông tin cho Ban Chỉ đạo Tổng điều tra các cấp và cho điều tra viên. Điều tra viên được yêu cầu phải tham gia đầy đủ thời gian tập huấn theo quy định, được hướng dẫn kỹ về các vấn đề nghiệp vụ điều tra cũng như ứng dụng, sử dụng các phần mềm Tổng điều tra trong thực hiện nhiệm vụ. Ngoài các nội dung nghiệp vụ và công nghệ thông tin, điều tra viên cần được hướng dẫn các kỹ năng tiếp cận với các đơn vị điều tra (cơ sở sản xuất kinh doanh cá thể; cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng) để thu thập thông tin, đặc biệt các kỹ năng cần thiết để ứng dụng trong bối cảnh diễn biến phức tạp của dịch Covid-19; được hướng dẫn về công tác tuyên truyền của Tổng điều tra, trả lời đầy đủ và chính xác các thắc mắc của các đơn vị điều tra liên quan đến Tổng điều tra kinh tế năm 2021.
(2) Công tác tuyên truyền
Công tác tuyên truyền Tổng điều tra kinh tế Giai đoạn II được thực hiện theo Kế hoạch số 662/KH- BCĐTW ngày 05/02/2021 của Trưởng ban Ban Chỉ đạo Tổng điều tra kinh tế Trung ương.
Tại Trung ương, nội dung về tuyền truyền Tổng điều tra kinh tế Giai đoạn II sẽ được trình bày tại buổi họp giao ban Báo chí hàng tuần của Ban Tuyên giáo Trung ương vào cuối tháng 6; từ ngày 30/6 đến ngày 10/7 thực hiện tuyên truyền trên Đài truyền hình Việt Nam, Đài tiếng nói Việt Nam, đăng tải các bài tuyên truyền về Tổng điều tra trên các báo in, báo điện tử, Cổng thông tin điện tử Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Tổng cục Thống kê và thực hiện gửi tin nhắn tuyên truyền tới các đơn vị điều tra.
Tại địa phương, thực hiện tuyên truyền Tổng điều tra kinh tế Giai đoạn II trên các kênh thông tin đại chúng như Đài Truyền hình, Đài Phát thanh địa phương, Cổng thông tin điện tử của Ủy ban nhân dân các cấp, Cục Thống kê tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Thực hiện tuyên truyền tại các tổ dân phố, khu dân cư bằng các hình thức khác nhau như: Họp tổ dân phố, loa phát thanh hoặc tuyên truyền của các điều tra viên đến các đơn vị điều tra.
(3) Công tác rà soát, cập nhật Danh sách các đơn vị điều tra
Danh sách các đơn vị điều tra của Tổng điều tra kinh tế Giai đoạn II là Danh sách các cơ sở sản xuất kinh doanh cá thể và cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng. Danh sách các đơn vị điều tra là thông tin cơ sở ban đầu của Tổng điều tra, giúp thực hiện quản lý công tác thu thập thông tin tại địa bàn, tránh điều tra trùng hoặc bỏ sót địa bàn, đơn vị điều tra. Đặc biệt trong bối cảnh Tổng điều tra kinh tế Giai đoạn II sử dụng hình thức CAPI (sử dụng phần mềm điều tra cài đặt trên các thiết bị di động thông minh) để thu thập thông tin, việc rà soát và hoàn thiện Danh sách các đơn vị điều tra là điều kiện cần thiết giúp cho công tác thu thập thông tin của các điều tra viên thống kê được thực hiện nhanh chóng, thuận lợi và chính xác.
Danh sách các đơn vị điều tra phục vụ công tác rà soát, cập nhật được tổng hợp từ kết quả của các cuộc điều tra, tổng điều tra trước năm 2021 nên đến thời điểm điều tra sẽ có nhiều biến động, đặc biệt do tác động của dịch Covid-19. Do vậy, để cập nhật những thay đổi này trước thời điểm điều tra vào ngày 01/7/2021, các địa phương cần thực hiện công tác rà soát, cập nhật Danh sách các đơn vị điều tra trước khi thực hiện thu thập thông tin Tổng điều tra kinh tế Giai đoạn II.
(4) Chuẩn bị tốt các điều kiện hạ tầng công nghệ thông tin
Tổng điều tra kinh tế Giai đoạn II sử dụng phiếu điều tra điện tử CAPI trong thu thập thông tin và hệ thống hạ tầng công nghệ sẵn có của ngành Thống kê trong việc đón dữ liệu, quản lý và xử lý dữ liệu tập trung.
Để đảm bảo hệ thống thông tin và đường truyền thông suốt cho khoảng 30.000 tài khoản truy cập đồng thời vào hệ thống thông tin Tổng điều tra, Tổng cục Thống kê đang hoàn thiện công tác chuẩn bị, sẵn sàng hệ thống công nghệ thông tin của ngành Thống kê phục vụ Tổng điều tra. Bên cạnh đó, hệ thống dự phòng công nghệ thông tin của Tổng điều tra kinh tế Giai đoạn II cũng đã được hoàn thiện, sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ.
(5) Tổ chức thực hiện thu thập thông tin tại các địa bàn điều tra
Công tác thu thập thông tin Tổng điều tra kinh tế Giai đoạn II được thực hiện từ ngày 01/7/2021 và kết thúc vào ngày 30/7/2021. Kế hoạch cụ thể như sau:
Tổ chức Lễ ra quân vào sáng ngày 01/7/2021 tại các địa phương.
Ban Chỉ đạo cấp xã tổ chức thu thập thông tin về các đơn vị điều tra trên địa bàn từ ngày 01 đến ngày 30/7/2021.
Đối với các địa phương bị ảnh hưởng của dịch Covid-19 đến công tác tiếp cận các đơn vị điều tra và thu thập thông tin trong thời gian thực hiện Tổng điều tra: Ban Chỉ đạo cấp xã linh hoạt chỉ đạo, tổ chức thu thập thông tin đảm bảo phòng dịch an toàn và tiến độ Tổng điều tra; báo cáo, xin ý kiến chỉ đạo của Ban Chỉ đạo cấp trên về các trường hợp đặc thù phát sinh trong quá trình thực hiện Tổng điều tra.
(6) Giám sát, kiểm tra và nghiệm thu số liệu
Ban Chỉ đạo các cấp tổ chức giám sát, kiểm tra quá trình thực hiện Tổng điều tra và thực hiện nghiệm thu số liệu ngay trong quá trình điều tra thực địa. Công tác giám sát, kiểm tra và nghiệm thu số liệu được thực hiện trực tiếp tại địa bàn điều tra và gián tiếp trên cơ sở dữ liệu của Tổng điều tra thông qua Trang thông tin hệ thống điều hành Tổng điều tra.
Thời điểm thu thập thông tin Tổng điều tra kinh tế Giai đoạn II đang tới gần, công tác chuẩn bị Tổng điều tra cần hoàn thành sớm để sẵn sàng thực hiện từ sáng ngày 01/7/2021. Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng của Ban Chỉ đạo Tổng điều tra các cấp từ Trung ương đến địa phương trong bối cảnh dịch Covid-19 đang diễn biến phức tạp và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, cuộc Tổng điều tra kinh tế Giai đoạn II được tin tưởng sẽ thành công tốt đẹp./.
Nguyễn Trung Tiến
Ủy viên Ban Chỉ đạo, Tổng điều tra kinh tế Trung ương
Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê