Cuộc khảo sát toàn cầu mới cho thấy một số hệ thống thống kê đang bị bỏ lại phía sau.
Trong những năm gần đây và tại nhiều diễn đàn, các chính phủ trên thế giới đã nhận ra rằng tất cả các quốc gia cần có dữ liệu phân tách dễ tiếp cận, kịp thời và đáng tin cậy để đo lường tiến độ và đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau trong việc thực hiện các Mục tiêu Phát triển bền vững. Cũng có sự đồng thuận toàn cầu về sự cần thiết phải tăng cường nỗ lực chuyển đổi năng lực thống kê ở các nước nghèo hơn.
Để hiện đại hóa và củng cố hệ thống thống kê quốc gia, Kế hoạch hành động toàn cầu Cape Town về Dữ liệu Phát triển bền vững đã được đưa ra vào năm 2017, cung cấp một khuôn khổ để vận hành xây dựng năng lực thống kê. Nó kêu gọi các chính phủ, các nhà hoạch định chính sách và cộng đồng quốc tế huy động các nguồn lực và tăng cường quan hệ đối tác để cải thiện các hoạt động và chương trình thống kê, đổi mới hệ thống thống kê quốc gia và tăng cường phổ biến và sử dụng dữ liệu.
Nhưng gần 5 năm sau, một cuộc khảo sát toàn cầu vừa được công bố của các cơ quan thống kê quốc gia (NSO), Khảo sát về việc thực hiện Kế hoạch hành động toàn cầu Cape Town về Dữ liệu Phát triển bền vững, đã vẽ nên một bức tranh hỗn hợp về tiến độ. Kết quả của cuộc khảo sát cho thấy mặc dù đã từng bước cải thiện, nhưng sự thay đổi mang tính chuyển đổi trong năng lực thống kê quốc gia được đề xuất trong Kế hoạch hành động toàn cầu vẫn chưa được thực hiện, đặc biệt là ở các nền kinh tế có thu nhập thấp và trung bình. Tuy nhiên, các NSO vẫn tiếp tục hoạt động bất chấp sức ép khổng lồ mà đại dịch COVID-19 đã gây ra cho họ, chứng tỏ sức mạnh và khả năng phục hồi của họ.
Cuộc khảo sát được thực hiện trực tuyến vào tháng 8 và tháng 9 năm 2021 bởi Nhóm Dữ liệu Phát triển của Ngân hàng Thế giới, Văn phòng Thống kê của Vụ LHQ về Vấn đề Kinh tế và Xã hội (UNSD), và Đối tác Thống kê để Phát triển trong Thế kỷ 21 (PARIS21). Các NSO từ 101 quốc gia đã tham gia, cung cấp thông tin chi tiết cho các nhà hoạch định chính sách và các đối tác quốc tế về nỗ lực của họ trong việc thực hiện, giám sát và tài trợ cho Kế hoạch hành động toàn cầu.
Các lĩnh vực hành động chiến lược của Kế hoạch hành động toàn cầu Cape Town về Dữ liệu Phát triển bền vững
Phần đầu tiên của cuộc khảo sát, được thực hiện cho các quốc gia thuộc tất cả các nhóm thu nhập, được thiết kế để làm sáng tỏ sự tiến bộ toàn cầu đối với sáu lĩnh vực chiến lược do Kế hoạch hành động toàn cầu đề xuất. Phần thứ hai, hướng đến các NSO ở các quốc gia có thu nhập thấp đủ điều kiện nhận hỗ trợ của Hiệp hội Phát triển Quốc tế (IDA) của Ngân hàng Thế giới, thu hút thông tin về triển vọng và nhu cầu tài chính của họ.
Dưới đây là một số thông điệp chính nổi bật so với dữ liệu:
- Trong khi hầu hết các quốc gia được hỏi đều có sẵn các nguyên tắc cơ bản về hoạt động của hệ thống thống kê quốc gia, gần một nửa trong số họ có luật thống kê có hiệu lực hơn một thập kỷ trước và nhiều quốc gia thiếu quyền riêng tư về dữ liệu và các biện pháp bảo vệ truy cập, làm nổi bật sự cần thiết phải duy trì các khuôn khổ pháp lý thống kê trong bối cảnh hệ sinh thái dữ liệu đang thay đổi nhanh chóng.
- Sự phối hợp của các hoạt động thống kê giữa các NSO và các đối tác trong và ngoài hệ thống thống kê quốc gia đang được cải thiện, mặc dù vẫn còn cơ hội đáng kể để cải thiện hơn nữa, đặc biệt là ở các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình thấp, theo đại đa số người được hỏi.
- Các NSO xác định việc biên soạn và phổ biến siêu dữ liệu và phát triển chiến lược dữ liệu mở cho toàn tổ chức là những lĩnh vực ưu tiên hàng đầu để phát triển năng lực. Liên quan, gần chín trong mười NSO báo cáo rằng họ cần tăng cường các nền tảng và công cụ phổ biến dữ liệu trực tuyến cũng như khả năng giao tiếp và trực quan hóa dữ liệu của họ trong ba năm tới.
- Hai phần ba số NSO ở các quốc gia IDA bị chậm trễ vừa phải hoặc chậm trễ trong việc giải ngân ngân sách trong năm tài chính vừa qua, và nhiều người phụ thuộc vào viện trợ phát triển từ các nguồn bên ngoài, vốn đã giảm trong thời gian đại dịch, để thực hiện chương trình làm việc của họ.
- Trong ba năm tới, các NSO ở hầu hết các quốc gia IDA cho biết họ dự kiến sẽ đối mặt với tình trạng thiếu kinh phí đáng kể nhất trong điều tra kinh doanh và nông nghiệp cũng như điều tra dân số và nhà ở. Y tế là lĩnh vực chính sách ưu tiên nhất đối với các NSO ở các nước IDA về hỗ trợ cả trong và ngoài ngân sách.
Cuộc khảo sát mới, được xây dựng dựa trên bốn đợt Khảo sát trước của các NSO trong COVID-19, chỉ đưa ra một cái nhìn tổng thể về tình trạng hiện tại của năng lực thống kê trên toàn cầu. Để theo dõi các diễn biến, Ngân hàng Thế giới và Liên hợp quốc phối hợp với PARIS21, sẽ tiếp tục theo dõi các nỗ lực hiện đại hóa và củng cố hệ thống thống kê quốc gia thông qua các vòng khảo sát trong tương lai.
Kết quả của cuộc khảo sát cũng sẽ cung cấp thông tin về hoạt động của Cơ sở Dữ liệu toàn cầu do Ngân hàng Thế giới chủ trì và Cơ quan Thanh toán Dữ liệu Phát triển Tài chính của Mạng lưới Bern đã được đưa ra gần đây nhằm hỗ trợ lâu dài cho việc phát triển năng lực thống kê trên toàn cầu. Hai cơ chế đổi mới này sẽ hoạt động song song để cung cấp hỗ trợ chưa từng có trước đây cho chương trình dữ liệu, đẩy nhanh tiến độ thực hiện Kế hoạch hành động toàn cầu và giúp hiện thực hóa hợp đồng xã hội mới về dữ liệu mà Báo cáo Phát triển Thế giới năm 2021: Dữ liệu cho Cuộc sống Tốt đẹp hơn và lời hứa về Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững.
Nguồn đọc toàn bộ báo cáo khảo sát: https://documents.worldbank.org/en/publication/documents-reports/documentdetail/826351643712794722/survey-on-the-implementation-of-the-cape-town-global-action-plan-for-sustainable-development-data
ĐN (dịch)