Diễn đàn chuyên gia UNECE hàng năm quy tụ không chỉ các nhà sản xuất mà còn cả những người sử dụng số liệu thống kê liên quan đến biến đổi khí hậu, giúp các nhà thống kê thu thập và đáp ứng nhu cầu của những người thực sự sử dụng thông tin.
Trong chương trình nghị sự năm nay tập trung chuyên sâu vào số liệu thống kê để đo lường mức độ dễ bị tổn thương và thích ứng với biến đổi khí hậu.
Các kế hoạch phục hồi xanh, Thỏa thuận xanh châu Âu và COP26 đều sẽ kêu gọi đầu tư lớn vào việc thích ứng và chống chịu với biến đổi khí hậu. Thông tin về cách các quỹ này được chi tiêu và liệu chúng có thực sự làm tăng khả năng phục hồi hay không sẽ là chìa khóa để định hướng các quỹ và đánh giá tác động của chúng. Tuy nhiên, việc tìm ra những cách thức mạnh mẽ và có thể so sánh được để thực sự đo lường những điều này vẫn còn vô cùng thách thức.
Tính dễ bị tổn thương, khả năng tiếp xúc với các hiểm họa liên quan đến khí hậu và các hành động thích ứng có thể rất khác nhau giữa và trong các quốc gia, khu vực và theo thời gian, và có mối liên hệ với nhau. Bộ chỉ số cốt lõi liên quan đến biến đổi khí hậu của Hội nghị các nhà thống kê châu Âu (CES), được công bố vào đầu tuần này, có thể giúp các cơ quan thống kê quốc gia bắt đầu cung cấp một số thông tin tối thiểu và nâng cao kiến thức về thích ứng với biến đổi khí hậu, tính dễ bị tổn thương, khả năng phơi nhiễm và khả năng phục hồi. Ngoài ra, cần có các số liệu thống kê và chỉ số theo ngữ cảnh cụ thể để cung cấp thông tin về chính sách và hành động ở cấp địa phương. Nhưng còn một chặng đường dài phía trước trước khi sự sẵn có của dữ liệu và số liệu thống kê đáp ứng đầy đủ nhu cầu của các nhà hoạch định chính sách.
Phát biểu quan trọng tại diễn đàn trong bài “Biến đổi mang tính chuyển đổi – vai trò của dữ liệu và số liệu thống kê trong tương lai đối với các tác động của biến đổi khí hậu”, Tiến sĩ Youssef Nassef, Giám đốc Bộ phận Thích ứng của UNFCCC và Chủ tịch Chương trình Khoa học Thích ứng Thế giới, kêu gọi tăng gấp đôi sự nỗ lực của các nhà sản xuất thống kê để đáp ứng những nhu cầu này. Ông nhấn mạnh nhu cầu sản xuất dữ liệu chi tiết hơn bao giờ hết:
“Phần trăm giàu nhất đang tạo ra nhiều hơn 15 phần trăm nghèo nhất, nhưng hầu hết các số liệu thống kê vẫn tập trung ở mức tổng hợp”, ông nói, kêu gọi dữ liệu thực sự có thể cung cấp các quyết định hữu ích, thay vì chỉ số trung bình hoặc tổng số quốc gia có thể che đi những hạn chế.
Diễn đàn cũng tập trung vào các thông lệ tốt trong sản xuất, phổ biến và sử dụng số liệu thống kê liên quan đến biến đổi khí hậu. Làm cho các số liệu thống kê đó có thể sử dụng được và dễ hiểu là một bước thiết yếu để đảm bảo rằng họ đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin về hành động khí hậu. Quỹ Tiền tệ Quốc tế giới thiệu Bảng điều khiển Chỉ số Biến đổi Khí hậu, tập hợp các số liệu khí hậu với thông tin liên quan đến chính sách, kinh tế, tài chính và thương mại. Tại Ireland, các số liệu thống kê mới về môi trường – xã hội đang được phát triển để làm sáng tỏ các câu hỏi chính sách quan trọng, chẳng hạn như: ai là người gây ô nhiễm lớn nhất; cộng đồng nào bị ảnh hưởng nhiều nhất; và hậu quả kinh tế hoặc khả năng chi trả của việc thay đổi hành vi để hướng tới nền kinh tế các-bon thấp. Và tại Cơ quan Thống kê của Liên hợp quốc, trí tuệ nhân tạo đang được khai thác để phát triển các cách đo lường nhanh chóng việc lưu trữ và hấp thụ các-bon nhằm đóng góp vào việc hạch toán kinh tế-môi trường.
Những cách tiếp cận sáng tạo luôn được sử dụng và truyền đạt dữ liệu và số liệu thống kê là rất cần thiết khi các nhà sản xuất thống kê nỗ lực đáp ứng các nhu cầu ngày càng phức tạp của một thế giới đang nỗ lực ngăn chặn cuộc khủng hoảng khí hậu.
Đỗ Ngát (lược dịch)
Nguồn: https://unece.org/media/Statistics/news/359396
[1] Vương quốc Anh sẽ tổ chức Hội nghị các Bên về Biến đổi Khí hậu của Liên hợp quốc lần thứ 26 (COP26) tại Glasgow từ ngày 31 tháng 10 đến ngày 12 tháng 11 năm 2021.