Giới thiệu: Tại phiên họp về Truyền thông Thống kê ở Berlin, Cộng hòa LB Đức từ ngày 27-29 tháng 5 năm 2013, Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc đã có bài tham luận “Những ý tưởng về truyền thông thông tin trong tương lai”. Mục đích của báo cáo là chia sẻ một số kinh nghiệm và thực tiễn của Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc trong công tác truyền thông đại chúng (gọi tắt:truyền thông) . Nội dung chủ yếu bàn đến bốn vấn đề: (1) triển vọng của phương tiện truyền thông truyền thống trong truyền thông dữ liệu thống kê; (2) vai trò của nền tảng truyền thông mới trong truyền thông thống kê; (3) thực hành đào tạo người hành nghề về truyền thông thống kê; (4) kết hợp các chiến lược trong và ngoài nước.
1. Chúng ta vẫn cần đến các phương tiện truyền thông truyền thống để truyền đạt dữ liệu?
Theo thống kê của Trung tâm Thông tin Internet Trung Quốc, số người sử dụng Internet ở Trung Quốc đã đạt 564 triệu vào cuối tháng 12 năm 2012, với mức tăng 50.900.000 người dùng mỗi năm. Tỷ lệ thâm nhập Internet đã tăng lên 42,1%. Cụ thể, số người truy cập internet qua mạng điện thoại di động đã lên tới 420 triệu.
Các thiết bị phương tiện truyền thông đầu cuối mới như máy tính bảng và điện thoại thông minh được sử dụng rộng rãi, phương tiện truyền thông truyền thống như đài phát thanh, truyền hình, báo và tạp chí đang đối mặt với những thách thức gay gắt. Tuy nhiên, đó lại là những cơ hội mới để các phương tiện truyền thông truyền thống thay đổi và phát triển.
Vai trò của các phương tiện truyền thông truyền thống như là những kênh thông tin quan trọng có cắn cứ đang bị thách thức lớn trong ‘ thời đại truyền thông của chúng ta”. Thứ nhất, Ngày nay, tất cả mọi người có thể sử dụng phương tiện truyền thông xã hội như blog, twitter hoặc youtube ghi lại những gì họ đọc hay đưa ra ý kiến của mình và công khai nó, do vậy báo giấy chuyên dùng hay TV không còn là nguồn tin tức duy nhất. Mặt khác, do truyền đạt thông tin qua Internet kịp thời và rộng rãi hơn, nên người ta thích lướt qua các trang mạng hoặc công cụ tìm kiếm hơn là đọc báo giấy hoặc xem truyền hình. Tác động của các phương tiện truyền thông đại chúng truyền thống đang giảm dần.
Thứ hai, phương thức truyền thông thông tin đến khán giả, mà thiếu đi sự tương tác với họ, thì trở thành một ban truyền thông không đầy đủ. Trên thực tế, độc giả một chiều trước đó hiện đã trở thành người sử dụng tích cực và đặc biệt phù hợp với phương thức truyền thông mới. Họ có thể dễ dàng phản hồi ý kiến nhận xét đến tác giả bài viết thông qua hòm thư trực tuyến hoặc phần (nút – button) bình luận dưới các bài báo. Sự tương tác của phương tiện truyền thông mới rất hấp dẫn, đến mức đã làm cho rất nhiều người sử dụng quay lưng lại với phương tiện truyền thông truyền thống.
Thứ ba, chu trình chỉnh sửa trên báo chí hay truyền hình lâu hơn, nên khi có gì không ổn xẩy ra, chúng ta không có khả năng ứng phó kịp thời. Ngược lại, thông qua blog, twitter, trang web cổng thông tin, email, vv, ta có thể nói chuyện với độc giả của mình hiệu quả hơn .
Thứ tư, cơ cấu về người sử dụng phương tiện truyền thông đại chúng truyền thống đang thay đổi. Thế hệ mới thích tiếp nhận thông tin thông qua máy tính hoặc điện thoại di động. Chỉ có một số đối tượng như lái xe nghe radio, trí thức trung niên và những trí thức cao tuổi đọc báo. Số người xem truyền hình truyền thống đã giảm do họ thích sử dụng vô tuyến làm màn hình để kết nối với iPad hoặc iPhone.
Cuối cùng, nhưng không kém quan trọng, đó là các thông tin do phương tiện truyền thông đại chúng truyền thống cung cấp phần nào lạc hậu hơn so với những kênh khác. Với nhịp độ cuộc sống con người nhanh hơn, một bài viết dài thường không được đón nhận. Độc giả thích đọc những đoạn tin ngắn. Mặt khác, thông tin cá nhân và liên lạc riêng tư giữa các cá nhân hiên cần thiết hơn.
Tuy vậy, các phương tiện truyền thông đại chúng truyền thống vẫn có những cơ hội sau đây:
Thứ nhất, các phương tiện truyền thông truyền thống đang phát triển các công cụ mới (vật mang tin), như cổng thông tin điện tử, các ứng dụng trên điện thoại di động, twitter hoặc WeChat (do Trung Quốc triển khai trên điện thoại di động, tin nhắn bằng giọng nói). Trung Quốc đang sẵn sàng cho việc đáp ứng thị hiếu của khán giả. Bởi vậy, dữ liệu thống kê có thể được phổ biến rộng rãi đến người sử dụng thông qua các công cụ mới của phương tiện truyền thông truyền thống.
Thứ hai, người hành nghề trên các phương tiện truyền thông truyền thống có kinh nghiệm chuyên môn hơn, nên nguồn thông tin đưa ra có phần xác thực và tin cậy hơn. Do vậy, đã có được sự trung thành cao độ từ phía người sử dụng. Thông tin từ cư dân mạng thông thường có thể nhanh hơn, nhưng ít độ tin cậy, hoặc thậm chí là những tin đồn. Người dân có thể tin vào số liệu thống kê được công bố trên báo chí hơn là ở trong một blog cá nhân.
Thứ ba, đổi mới nội dung thông tin là một cầu nối sinh mệnh mới đối với các phương tiện truyền thông truyền thống. Do thị trường thông tin ngày càng bị phân mảnh, nên ngày càng nhiều phương tiện truyền thống đại chúng giới thiệu lại những tin tức nguyên bản ‘được nhiều người yêu thích’ vào trong thông tin ‘cá nhân ‘ để đáp ứng nhu cầu riêng.
Dựa vào những thách thức phải đối mặt và cơ hội của phương tiện truyền thông truyền thống, cho thấy phương tiện truyền thông truyền thống vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc phát hành số liệu thống kê ở thời đại truyền thông mới. Một phần, là bởi công bố số liệu thống kê trên các phương tiện truyền thông truyền thống đáng tin cậy hơn. Mặt khác, nhờ vào những phân tích của nhóm chuyên gia thống kê có kinh nghiệm, phương tiện truyền thông truyền thống có thể thực hiện kịp thời và đưa ra giải thích quan trọng về các số liệu thống kê, góp phần vào sự hiểu biết thống kê của công chúng.
Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc vẫn coi trọng việc duy trì hợp tác với các phương tiện truyền thông truyền thống như Nhân dân nhật báo, Tân Hoa Xã, Thời báo Kinh tế, Truyền hình Trung ương Trung Quốc, Đài phát thanh quốc gia Trung Quốc, vv. Các phương tiện truyền thông này có tính minh bạch và uy tín cao trong nước, vì vậy các thông tin có thể dễ dàng được trích dẫn và phổ biến rộng rãi. Hơn nữa, Thống kê Trung Quốc đã tăng cường hợp tác với các phương tiện truyền thông trực tuyến như Sina, Tencent, Sohu, Phoenix, vv. Truyền bá rộng rãi và nhanh chóng thông tin trên các phương tiện truyền thông trực tuyến, làm cho việc phổ biến các dữ liệu thống kê và ứng phó dư luận thống kê trở nên khá hiệu quả. Bên cạnh đó, Thống kê Trung Quốc cũng tăng cường liên lạc với phương tiện truyền thông nước ngoài như The Wall Street Journal, Bloomberg, chỉ số Dow Jones Newswires, Reuters, vv để đối phó với khủng hoảng dư luận quốc tế.
2. Vai trò của các nền tảng truyền thông mới trong truyền thông thống kê
Phương tiện truyền thông đại chúng mới là những thiết bị có thể nối mạng, điều khiển và tương tác.v.v được, như Internet, các trang mạng, trò chơi đa phương tiên trên máy tính, đĩa CD-ROM, và DVD. Phương tiện truyền thông mới không bao gồm các chương trình truyền hình, phim truyện, tạp chí, sách, hoặc ấn phẩm trên giấy (trừ khi chúng được trang bị công nghệ cho phép tương tác kỹ thuật số). Do vậy cơ cấu người dùng các phương tiện truyền thông mới, thứ nhất đó là những người trẻ tuổi, có tính cách năng động hơn và không giới hạn ở những nhóm có giáo dục cao. Thứ hai, trao đổi thông tin có mục tiêu hơn. Do nhu cầu của người sử dụng trở nên chuyện riêng tư và bị phân mảnh, mà phương thức truyền thông đang chuyển từ một người đến số đông (one-to-mass) sang một người trao đổi với một người (one-to-one). Thứ ba, thông tin có thể được nhận bất cứ lúc nào và bất cứ nơi nào có sử dụng các phương tiện truyền thông mới, kịp thời và hiệu quả hơn, như máy tính bảng hay điện thoại di động. Ngày nay, phương tiện truyền thông mới đang ngày càng đóng vai trò quan trọng trong các xuất bản phẩm thống kê. Chẳng hạn, thể hiện các số liệu thống kê có thể là những đồ thị năng động, linh hoạt, ứng dụng trên di động, vv, mang tính đa dạng, bắt mắt và thời trang. Ngoài ra, theo yêu cầu khách hàng, các dữ liệu thống kê cũng có thể được chuyển kịp thời đến một ai đó. Thuận tiện hơn trong việc trả lời những thác mắc của người dùng như về các số liệu thống kê cổ phiếu. Hơn nữa, tổ chức thống kê có thể giải thoát mình khỏi phương tiện truyền thông truyền thống và tự mình công bố thông tin.
Các ứng dụng phương tiện truyền thông mới của Cục Thống kê Quốc gia của Trung Quốc như sau:
– Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc chính thức khai trương “Official micro-blog” vào tháng Tư năm 2013, trách nhiệm chính là phát hành số liệu thống kê, trả lời câu hỏi của người sử dụng, hướng dẫn dư luận xã hội, quảng bá hình ảnh chính phủ và phổ biến kiến thức thống kê. Trên các trang Official micro-blog cũng cung cấp những địa chỉ liên kết với cơ sở dữ liệu thống kê, các sách đọc và lịch phát hành. Ưng dụng di động ‘China Statistics’ and ‘Data China’ là các nền tảng dịch vụ cho người sử dụng điện thoại thông minh, cung cấp thông tin thống kê như tin tức thống kê, các dữ liệu thống kê mới nhất, giải thích vấn đề nóng và định nghĩa về chỉ tiêu thông kê. ‘Data China’ là một cơ sở dữ liệu trên điện thoại di động, có thể hiển thị các chỉ tiêu thống kê chính của nền kinh tế quốc dân Trung Quốc theo các dạng đồ thị động (luôn thay đổi). Người sử dụng là các nhà báo, các nhà đầu tư, các nhà phân tích, vv. Cả hai ứng dụng có thể được tải về trong Apple Store và Android Market.
– Kể từ khi Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc mở ra “Official micro-blog” , ‘Data China’ đã giành được tỷ lệ nhấp chuột truy cập cao nhất. Đến cuối năm 2012, đã có 3.881 chỉ tiêu, 12.887 biểu đồ và hơn 1.91 triệu dữ liệu thống kê được tải lên. Người dùng có thể dễ dàng tìm kiếm các số liệu thống kê hàng quý và hàng tháng hàng năm của Trung Quốc.
– Phiên bản trực tuyến Niên giám Thống kê Trung Quốc, sau khi công bố một tháng, có thể được đăng tải trên trang web chính thức của Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc,
3. Đào tao kiến thức thống kê cho người hành nghề trên các phương tiện truyền thông đại chúng
Dạy thống kê cho học viên hành nghề trên các phương tiện truyền thông là cần thiết. Thứ nhất, các nhà báo vẫn đóng một vai trò quan trọng, như là những người dẫn dắt dư luận, Hiểu biết sâu sắc của họ trong các bài viết tác động đến công chúng rất nhiều. Tục ngữ Trung Quốc có câu: để bắt cả nhóm cướp, trước hết phải bắt kẻ cầm đầu. Thứ hai, những người hành nghề trên phương tiện truyền thông ngày càng là những người trẻ. Do không có kinh nghiệm trong công tác thống kê, nên họ có thể hiểu sai hoặc sử dụng không đúng (lạm dụng) số liệu thống kê, để gây ra sự hiểu lầm của công chúng về những con số thống kê. Vì vậy, điều quan trọng là tăng cường việc đào tạo các nhà báo trẻ.
Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc đã thực hiện các hoạt động đào tạo học viên hành nghề trên các phương truyền thông đại chúng hàng năm như sau.
– Kể từ năm 2009, các buổi hội thảo kiến thức thống kê cho người hành nghề trên các phương tiện truyền thông đại chúng được tiến hành mỗi năm một lần. Hàng trăm nhà báo được mời tham gia hội thảo để tìm hiểu và thảo luận về số liệu thống kê. Sẽ có những chủ đề khác nhau cho từng năm. Thí dụ, chủ đề năm 2011 là cuộc điều tra hộ gia đình, và của năm 2012 là cải cách Hệ thống thống kê và chất lượng của dữ liệu thống kê. Ngoài việc học tập kiến thức thống kê, nhà báo cũng tham gia vào cuộc thảo luận và đề xuất các khuyến nghị về công tác thống kê.
– Phỏng vấn ở địa bàn điều tra thống kê: Hàng năm, Cục Thống kê quốc gia Trung Quốc sẽ đưa các nhà báo đến nơi quan trọng nhất để học tập và nghiên cứu về công tác cơ sở của người làm thống kê, như vậy họ có thể có được những thông tin đầu tay về quá trình thu thập dữ liệu và sản xuất thống kê. Ví dụ, trong năm 2012, các nhà báo đã có cơ hội để trải nghiệm trong quá trình thu thập thông tin về giá cả cùng với cán bộ thu thập thông tin loại này ở các tỉnh khác nhau, và nói chuyện với các nhân viên ghi chép chi tiêu (kế toán) hộ gia đình và kiểm tra sổ sách kế toán của họ. Hầu hết các nhà báo hoan nghênh loại hình phỏng vấn địa bàn này là thú vị và trực quan.
– Ngày mở cửa thăm quan của Thống kê Trung Quốc: Ngày 20 tháng Chín
hàng năm, Cục Thống kê quốc gia Trung Quốc sẽ mở cửa để mời công chúng đến thăm cơ quan của mình và xem triển lãm thống kê của Cục Thống kê quốc gia Trung Quốc. Một hội nghị chuyên đề cũng được tổ chức ngày hôm đó để trả lời một số câu hỏi liên quan nhiều đến thống kê. Các nhà báo được mời tham dự luôn là người hỏi chính.
– Cuộc họp báo: Nó được sử dụng để giải thích cho các phóng viên một số vấn đề thống kê quan trọng. So với một cuộc họp báo, thì nó nhẹ nhàng hơn nhiều và các phóng viên có thể hỏi những vấn đề chi tiết và có thể tiếp thu được những kiến thức sâu hơn.
4. Kết hợp chiến lược trong và ngoài nước.
Các mối quan hệ công chúng của tổ chức thống kê thường bao gồm quan hệ công chúng bên trong và ngoài cơ quan. Các mục tiêu chính của quan hệ công chúng bên ngoài là gồm các phương tiện truyền thông, các hiệp hội, người sử dụng và các đối tượng cung cấp thông tin thống kê (đối tượng điều tra), vv . Quan hệ công chúng trong nội bộ cơ quan chủ yếu nhắm vào những người lao động trong cơ quan. Một số người có quan niệm rằng cơ quan nên chú trọng đến quan hệ công chúng bên ngoài, mà ít quan tâm đến nhân viên của mình. Quan niệm này là lệch lạc. Thực tế đã cho thấy là cơ quan đã gặp phải những rắc rối từ dư luận công chung và cần phải quan tâm đồng đều đến phương tiện truyền thông, các bên liên quan và nhân viên trong nội bộ cơ quan mình. Nếu nhân viên không được kịp thời hướng dẫn chỉ bảo, các nhà báo có thể chớp lấy cơ hội để có những thông tin tiêu cực.
Dựa vào hiểu biết trên, Cục Thống kê của Trung Quốc đang nỗ lực hơn trong các mối quan hệ với công chúng trong nội bộ cơ quan.
– Thiết lập tổ liên lạc về các vấn đề công chúng. Phòng Tin tức đã chọn ra hai, ba nửa buổi để liên hệ với công chúng của từng phòng ban của NBS. Trách nhiệm liên lạc là để giám sát dư luận, phản ứng với những rắc rối, cung cấp thông tin cho official micro blog. Khi xảy ra một vụ rắc rối trong dư luận công chúng, họ sẽ là người đầu tiên nắm được những vấn đề ảnh hưởng và không ảnh hưởng của những rắc rối đó, và đối phó một cách đúng đắn với các phương tiện truyền thông và công chúng.
– Tổ chức đào tạo kỹ năng truyền thông đại chúng cho người lao động .
Ngày nay, một cán bộ thống kê không chỉ muốn mình trở thành một chuyên gia thống kê, mà còn phải biết là làm thế nào để đối phó với các phương tiện truyền thông và cách truyền đạt số liệu thống kê. Cục Thống kê quốc gia Trung Quốc hàng năm tiến hành các khóa đào tạo về kỹ năng truyền thông cho tất cả nhân viên. Nội dung đào tạo bao gồm làm thế nào để đối phó với các phương tiện truyền thông, làm thế nào để trở thành một phát ngôn viên tuyệt vời, làm thế nào để giải thích được số liệu thống kê, vv. Giáo viên tham gia các khóa đào tạo là các chuyên gia truyền thông trong nước và ngoài nước. Bên cạnh đó, các nhân viên trong phòng tin tức không phải là người học chuyên ngành thống kê sẽ có một số cơ hội đào tạo học kiến thức về chuyên ngành thống kê..
Kết luận: Tóm lại, các phương tiện truyền thông đại chúng truyền thống vẫn quan trọng trong công việc truyền thông thống kê. Trong lúc đó, để đáp ứng ứng nhu cầu của các nhóm trẻ, các tổ chức thống kê cần phải phát triển những sản phẩm bắt mắt và thời trang mới để giới thiệu số liệu thống kê thông qua các phương tiện truyền thông đại chúng mới.
TMH
Nguồn: http://www.unece.org/stats/documents/2013.05.dissemination.html
Future ideas in communication
Work Session on the Communication of Statistics
(Berlin, Germany, 27-29 May 2013)