Vào tháng 5 năm 2020, Chương trình So sánh Quốc tế (ICP) đã công bố các tỷ lệ sức mua tương đương mới (PPP) cho năm tham chiếu 2017. PPP là dữ liệu chính được sử dụng trong việc đo lường tình trạng nghèo đói trên toàn cầu để chuyển đổi thu nhập hộ gia đình hoặc chi tiêu tiêu dùng thành một đơn vị tiền tệ chung, đồng thời tính toán chênh lệch giá giữa các quốc gia.
Khi cách tính PPP mới được công bố, Ngân hàng Thế giới sẽ sửa đổi các chuẩn nghèo toàn cầu – vì vậy chúng được thể hiện trong năm tham chiếu của PPP mới, cũng như số lượng nghèo đói toàn cầu dựa trên các chuẩn nghèo mới. Sau khi công bố và phân tích gần đây về PPP năm 2017, Ngân hàng Thế giới đã thông báo rằng, vào mùa thu năm 2022, Ngân hàng Thế giới sẽ áp dụng các chuẩn nghèo mới nhất này để giám sát nghèo toàn cầu.
Với các PPP mới, chuẩn nghèo quốc tế (IPL) – được sử dụng để đo nghèo cùng cực – thay đổi từ 1,90 đô la (PPP 2011) thành 2,15 đô la (PPP 2017). Điều này có nghĩa là tất cả những cá nhân sống với mức dưới 2,15 đô la một ngày sẽ được coi là sống trong tình trạng cực kỳ nghèo đói. Các chuẩn nghèo cao hơn thường được sử dụng để đo tỷ lệ nghèo ở các quốc gia có thu nhập dưới trung bình và trên trung bình sẽ được cập nhật từ 3,20 đô la (PPP 2011) lên 3,65 đô la (2017 PPP) và từ 5,50 đô la (2011 PPP) lên 6,85 đô la (2017 PPP).
Nhưng làm thế nào để cách tính PPP mới thay đổi cách hiểu của chúng ta về hồ sơ nghèo đói toàn cầu và khu vực?
Nhìn chung, cách tính PPP năm 2017 không làm thay đổi đáng kể sự phân bổ theo vùng của những người sống trong tình trạng nghèo cùng cực. Tình trạng nghèo cùng cực giảm nhẹ 0,2 điểm phần trăm xuống 9,1%, giảm 15 triệu người nghèo trên toàn cầu. Bạn có thể tự hỏi làm thế nào mà chuẩn nghèo quốc tế có thể tăng thêm một phần tư đô la mà số người nghèo trên toàn cầu lại có thể giảm đi. Lý do là ở một số nước nghèo, sức mua của các cá nhân đã tăng nhẹ.
Sự thay đổi hạn chế về số lượng nghèo đói trên toàn cầu chủ yếu là do sự sụt giảm số người sống dưới 2,15 USD/ngày ở châu Phi cận Sahara – khu vực vẫn chiếm hơn một nửa số người nghèo cùng cực trên thế giới. Khoảng 62% những người nghèo nhất thế giới vào năm 2017 sống ở Châu Phi cận Sahara, tính theo PPP năm 2011. Với PPP năm 2017, con số này sẽ giảm nhẹ xuống còn 58%.
Ở mức 3,20 đô la (đối với các nước có thu nhập trung bình thấp hơn), tỷ lệ nghèo đói tăng ở cấp độ toàn cầu thêm 0,6 điểm phần trăm, tương đương với 43 triệu người nghèo. Sự thay đổi này ở cấp độ toàn cầu che giấu những thay đổi ở cấp độ khu vực: Nghèo đói gia tăng ở Đông Á và Thái Bình Dương, Châu Âu và Trung Á, Mỹ Latinh và Caribe, và Nam Á, trong khi nghèo đói giảm ở Trung Đông và Bắc Phi và Tiểu Sahara Châu Phi.
Nghèo đói gia tăng đáng kể ở tất cả các khu vực trên thế giới với mức chuẩn nghèo cao nhất toàn cầu là $ 5,50 (đối với các nước có thu nhập trung bình trên). Khoảng 321 triệu người nữa trên thế giới sẽ bị coi là nghèo vào năm 2017 theo tiêu chuẩn mới. Phần lớn sự thay đổi này được thúc đẩy bởi sự điều chỉnh tăng lên tương đối đáng kể đối với chuẩn nghèo toàn cầu từ 5,50 đô la lên 6,85 đô la, được giải thích bởi những thay đổi trong chuẩn nghèo quốc gia của các nước có thu nhập trung bình trên. Nói cách khác, kể từ lần cuối chúng tôi cập nhật các đường toàn cầu, các quốc gia có thu nhập trung bình trên đã tăng các tiêu chuẩn mà họ xác định mọi người là nghèo, và do đó dân số toàn cầu không đáp ứng được tiêu chuẩn sẽ cao hơn.
Khi được áp dụng trở về trước, PPP năm 2017 làm tăng nhẹ các ước tính lịch sử về tình trạng nghèo cùng cực và giảm nhẹ tình trạng nghèo cùng cực kể từ năm 2014. Tuy nhiên, mô hình chung của sự giảm nhanh chóng tình trạng nghèo cùng cực trên toàn cầu trong những thập kỷ qua với sự chậm lại trong những năm gần đây vẫn rất giống nhau. Hình 1 cho thấy những thay đổi trong xu hướng nghèo đói toàn cầu và khu vực ở cả ba chuẩn nghèo toàn cầu.
Phân tích của chúng tôi cho thấy rằng cách tính PPP năm 2017 không làm thay đổi đáng kể hiểu biết của chúng ta về các xu hướng lịch sử và phân tích tình trạng nghèo cùng cực trong khu vực. Cho dù sử dụng PPP 2011 hay PPP 2017, nghèo đói trên toàn cầu đã giảm đáng kể kể từ năm 1990, nghèo cùng cực đang ngày càng trở nên tập trung ở châu Phi cận Sahara và chỉ có dưới 700 triệu người sống trong tình trạng cực nghèo vào năm 2017.
Nhung Phạm (dịch)
Nguồn: https://blogs.worldbank.org/opendata/how-do-2017-ppps-change-our-understanding-global-and-regional-poverty