Một số phân loại thống kê quốc tế và phân loại (danh mục) thống kê của một số quốc gia
Phân loại thống kê là một trong những yêu cầu chính để sản xuất các số liệu thống kê đúng đắn, đáng tin cậy, có thể so sánh và chuẩn phương pháp luận. Cơ quan Thống kê Liên hợp quốc (UNSD) là cơ quan giám sát một số phân loại tiêu chuẩn quốc tế đang được duy trì và cập nhật để đảm bảo khả năng áp dụng các hiện tượng kinh tế, xã hội, môi trường và các hiện tượng khác đang được đo lường trong thống kê quốc tế. Các phân loại thống kê quốc tế đang được sử dụng bởi hầu hết mọi quốc gia trên thế giới làm cơ sở cho các phân loại quốc gia của riêng họ.
UNSD tham gia chính vào một số khía cạnh về phân loại thống kê, chịu trách nhiệm xây dựng và duy trì một số phân loại thống kê quốc tế, bao gồm cả việc cung cấp hỗ trợ kỹ thuật để thực hiện các phân loại này. Một số phân loại thống kê quốc tế quan trọng, nhiều trong số đó đã được duy trì kể từ những ngày đầu của Liên hợp quốc, xem cụ thể các liên kết tại địa chỉ: https://unstats.un.org/unsd/classifications/unsdclassifications/. Bảng phân loại thống kê kinh doanh và thương mại và bảng tương ứng xem tại địa chỉ: https://unstats.un.org/unsd/classifications/econ/. UNSD xem như Ban thư ký của Nhóm chuyên gia về phân loại thống kê quốc tế, điều phối công việc toàn thế giới về xây dựng và duy trì bảng phân loại trong tất cả các lĩnh vực của thống kê.
Ở một số quốc gia, các phân loại thống kê quốc tế được sử dụng mà không cần sửa đổi do cấu trúc và chi tiết của các phân loại này đã phù hợp với điều kiện. Ở một số quốc gia khác, có thực hiện sửa đổi các phân loại quốc tế để làm cho chúng phù hợp hơn cho các mục đích quốc gia, sửa đổi thường là bổ sung chi tiết cấu trúc phân loại, ví dụ, cho phép thu thập dữ liệu trên các sản phẩm cụ thể có tầm quan trọng cao trong nước, nhưng không đủ quan trọng để đưa vào phân loại tiêu chuẩn quốc tế. Một số trường hợp khác, cấu trúc của phân loại quốc tế không thể áp dụng (thường chỉ ở một số khu vực), ví dụ như để giải thích cho thực tế là một số ngành công nghiệp quá nhỏ để đưa vào cấu trúc. Cơ sở dữ liệu phân loại quốc gia của UNSD chứa thông tin về 909 phân loại từ 159 quốc gia (475 phân loại hiện tại và 434 phân loại được sử dụng trước đây). Phân loại chủ yếu liên quan các hoạt động, sản phẩm, nghề nghiệp và chi tiêu, gồm cả các phân loại giáo dục và y tế cho một số quốc gia. Xem danh sách phân loại quốc gia tại địa chỉ:
Ở Việt Nam hiện nay, Luật Thống kê quy định có:
a) Phân loại thống kê quốc gia là phân loại thống kê áp dụng chung cho nhiều ngành, lĩnh vực trên phạm vi cả nước; được xây dựng phù hợp với thông lệ quốc tế và thực tiễn Việt Nam. Phân loại thống kê quốc gia, gồm: (1) Hệ thống ngành kinh tế; (2) Hệ thống ngành sản phẩm; (3) Danh mục hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu; (4) Danh mục dịch vụ xuất khẩu, nhập khẩu; (5) Danh mục đơn vị hành chính; (6) Danh mục vùng; (7) Danh mục nghề nghiệp; (8) Danh mục giáo dục đào tạo; (9) Danh mục các dân tộc Việt Nam; (10) Danh mục các tôn giáo tại Việt Nam; (11) Các phân loại thống kê quốc gia khác.
b) Phân loại thống kê ngành, lĩnh vực là phân loại thống kê áp dụng cho ngành, lĩnh vực và thống nhất với phân loại thống kê quốc gia tương ứng.
Vân Anh (lược dịch và tổng hợp)