Quyền tự do học thuật là một quyền phổ biến của con người. Tuy nhiên, Chỉ số tự do học thuật (AFI) năm 2022 cho thấy rằng gần 2/5 người trên toàn thế giới sống ở các quốc gia đã giảm đáng kể trong 10 năm qua. Các quốc gia có sự suy giảm lớn là Brazil, Cameroon, Ấn Độ, Nga, Thái Lan và Hoa Kỳ. AFI là kết quả của sự hợp tác quốc tế với hơn 2050 chuyên gia trên toàn thế giới, được điều phối bởi các nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu V-Dem của Đại học Gothenburg và Viện Khoa học Chính trị. Quỹ Volkswagen của Đức đang tài trợ cho dự án trong thời gian 5 năm.
Hình 1: Chỉ số tự do học thuật trung bình trên toàn thế giới và các khu vực giai đoạn 1960-2021
2/5 người trên toàn thế giới bị ảnh hưởng
Bản cập nhật AFI năm 2022 cho thấy AFI đã giảm đáng kể so với năm 2011 ở 19 quốc gia và vùng lãnh thổ, và chỉ được cải thiện ở 2 quốc gia và vùng lãnh thổ. Sự sụt giảm ảnh hưởng đến 37% dân số thế giới, nghĩa là với tỷ lệ gần 2/5 người trên toàn thế giới.
Brazil, Hồng Kông, Ấn Độ và Thổ Nhĩ Kỳ có sự suy giảm AFI cao nhất từ năm 2011 đến năm 2021. Đáng chú ý, sự suy giảm hiện nay cũng ảnh hưởng đến các quốc gia có mức độ tự do học thuật tương đối cao. Ví dụ, các học giả và trường đại học ở Mexico, Ba Lan, Hoa Kỳ và Anh trải qua những hạn chế ngày càng tăng của quyền tự do học thuật. Đức là quốc gia có AFI cao nhất trong cuộc đánh giá năm nay.
Tiến sĩ Georg Schütte, Tổng thư ký của Quỹ Volkswagen, nhấn mạnh rằng “tự do học thuật là một lợi ích công cộng được đánh giá cao mà Quỹ cam kết một cách rõ ràng. Đây là điều kiện tiên quyết cho khoa học tốt. Chúng tôi ủng hộ Chỉ số vì nó đóng góp quan trọng vào tạo ra nhiều kiến thức hơn về tự do học thuật, các cơ chế và tác dụng của nó trên toàn thế giới”.
Thu thập dữ liệu quốc tế cho năm chỉ số
AFI cung cấp dữ liệu về tự do học thuật trên toàn thế giới trong giai đoạn từ năm 1900 đến năm 2021. Chỉ số này dựa trên đánh giá của hơn 2050 chuyên gia quốc gia từ khắp nơi trên thế giới (các học giả thường sống ở quốc gia mà họ đánh giá). Các đánh giá của các chuyên gia này được tổng hợp bằng cách sử dụng một mô hình thống kê do nhóm dự án V-Dem quốc tế phát triển cho tập dữ liệu dân chủ lớn hơn.
Bản thân AFI bao gồm 5 chỉ số thành phần, đó là quyền tự do nghiên cứu và giảng dạy; tự do trao đổi và phổ biến học thuật; quyền tự chủ về thể chế của các trường đại học; tính độc lập của tổ chức (nghĩa là không bị giám sát và xâm phạm an ninh); và quyền tự do biểu đạt trong văn hóa và học thuật.
Quyền truy cập mở và trực quan hóa
Dữ liệu chi tiết dể tính toán AFI giai đoạn1900-2021 có sẵn và truy cập mở để tạo điều kiện cho các nghiên cứu sâu hơn. Các công cụ trực quan dễ sử dụng luôn sẵn có cho bất kỳ ai quan tâm và có thể được tư vấn bởi các cơ quan quản lý trường đại học, các nhà tài trợ nghiên cứu và các nhà hoạch định chính sách.
Lan Phương (dịch)
Nguồn: https://phys.org/news/2022-03-academic-freedom-decline.html