Châu Phi trỗi dậy như một lực lượng chuỗi cung ứng toàn cầu: Báo cáo của UNCTAD

Với nguồn tài nguyên dồi dào và thị trường tiêu dùng đang phát triển, châu Phi có thể trở thành điểm đến sản xuất nổi bật cho các ngành công nghiệp thâm dụng công nghệ và là mắt xích chính trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

© Shutterstock/Wesley Poon | Công nhân lắp đặt các bộ phận xe hơi mới tại một nhà máy lắp ráp xe hơi ở Johannesburg, Nam Phi.

Các nền kinh tế châu Phi có thể trở thành những người tham gia chính trong chuỗi cung ứng toàn cầu bằng cách khai thác nguồn nguyên liệu khổng lồ cần thiết cho các ngành công nghệ cao và thị trường tiêu dùng đang phát triển của chính họ, Hội nghị Liên hợp quốc về Thương mại và Phát triển (UNCTAD) cho biết trong Báo cáo Phát triển Kinh tế ở châu Phi năm 2023 ra mắt ngày hôm nay tại Nairobi.

Chuỗi cung ứng bao gồm các hệ thống và nguồn lực cần thiết để phát triển, sản xuất và vận chuyển hàng hóa và dịch vụ từ nhà cung cấp đến khách hàng.

“Đây là thời điểm để châu Phi củng cố vị thế của mình trong chuỗi cung ứng toàn cầu khi các nỗ lực đa dạng hóa vẫn đang tiếp tục. Đây cũng là cơ hội để châu lục này củng cố các ngành công nghiệp mới nổi, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và tạo việc làm cho hàng triệu người dân”, Tổng thư ký UNCTAD Rebeca Grynspan nói.

Sự phong phú về khoáng sản và kim loại quan trọng của châu Phi, bao gồm nhôm, coban, đồng, lithium và mangan, những thành phần quan trọng trong các ngành công nghiệp thâm dụng công nghệ, khiến lục địa này trở thành điểm đến hấp dẫn cho sản xuất, trước những biến động gần đây do bất ổn thương mại, các sự kiện địa chính trị và bất ổn kinh tế gây ra buộc các nhà sản xuất phải đa dạng hóa địa điểm sản xuất.

Châu Phi cũng mang lại những lợi thế như khả năng tiếp cận các đầu vào sơ cấp ngắn hơn và đơn giản hơn, lực lượng lao động trẻ hơn, hiểu biết về công nghệ và dễ thích nghi cũng như tầng lớp trung lưu đang phát triển, được biết đến với nhu cầu ngày càng tăng đối với hàng hóa và dịch vụ phức tạp hơn.

Tăng cường chuỗi cung ứng châu Phi là chìa khóa cho sự tăng trưởng của khu vực

Báo cáo nhấn mạnh rằng việc tạo ra một môi trường thuận lợi cho các ngành sử dụng nhiều công nghệ sẽ giúp tăng lương ở lục địa này, hiện được đặt ở mức tối thiểu là 220 đô la mỗi tháng, so với mức trung bình là 668 đô la ở châu Mỹ.

Hội nhập sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu cũng sẽ đa dạng hóa các nền kinh tế châu Phi, tăng cường khả năng phục hồi của họ trước những cú sốc trong tương lai.

Mở rộng chuỗi cung ứng năng lượng sang châu Phi cũng là một cơ hội để thúc đẩy hành động khí hậu. Tiềm năng năng lượng tái tạo rộng lớn của lục địa này, đặc biệt là năng lượng mặt trời, có thể giúp giảm chi phí sản xuất và giảm sự phụ thuộc vào các nguồn năng lượng dựa trên nhiên liệu hóa thạch.

Châu Phi cần đầu tư nhiều hơn vào năng lượng tái tạo để giúp thu hẹp khoảng cách đầu tư đáng kể và giải quyết các trở ngại khác đối với việc sản xuất các tấm pin mặt trời trên lục địa. Hiện tại, chỉ có khoảng 2% đầu tư toàn cầu vào năng lượng tái tạo là dành cho châu Phi. Sự tăng trưởng đầu tư vào năng lượng tái tạo,  như UNCTAD đã chỉ ra, có thể thúc đẩy việc sản xuất các tấm pin mặt trời trên lục địa này.

Ví dụ, vào năm 2022, Cộng hòa Dân chủ Congo là nhà sản xuất đồng lớn nhất ở châu Phi, với 1,8 triệu tấn – và ngoài hoạt động thăm dò và khai thác, quốc gia này còn là điểm đến tiềm năng để tinh chế các sản phẩm kim loại cho ngành công nghiệp xe điện.

Mở khóa cơ hội chuỗi cung ứng của châu Phi: Đầu tư vào cơ sở hạ tầng, công nghệ và tài chính

Châu Phi cần đầu tư đáng kể vào cơ sở hạ tầng để củng cố vị thế là điểm đến của chuỗi cung ứng.

Mười bảy quốc gia châu Phi, bao gồm Angola, Botswana, Ghana và Nam Phi, đã thực hiện các quy định về hàm lượng địa phương để hỗ trợ sự phát triển của chuỗi cung ứng địa phương, thúc đẩy chuyển giao công nghệ, tạo việc làm và gia tăng giá trị trong biên giới của họ.

Ngoài ra, các quốc gia châu Phi cũng nên đảm bảo các hợp đồng khai thác tốt hơn và giấy phép thăm dò kim loại được sử dụng trong các sản phẩm công nghệ cao và chuỗi cung ứng. Điều này sẽ củng cố các ngành công nghiệp trong nước, cho phép các công ty địa phương thiết kế, mua sắm, sản xuất và cung cấp các thành phần cần thiết.

Việc áp dụng các công nghệ kỹ thuật số tiên tiến cũng rất quan trọng để tối ưu hóa các quy trình chuỗi cung ứng. Các quốc gia như Kenya đã đạt được tiến bộ đáng chú ý trong lĩnh vực này, với tỷ lệ áp dụng các kỹ năng kỹ thuật số ngày càng tăng ở châu Phi.

UNCTAD kêu gọi các chính phủ tạo ra các chính sách hợp lý, thúc đẩy môi trường pháp lý thuận lợi và mở rộng các chương trình để thúc đẩy việc áp dụng rộng rãi các công nghệ này.

Cơ quan thương mại và phát triển của Liên hợp quốc cũng nhắc lại lời kêu gọi về các giải pháp tài chính tốt hơn để cung cấp cho các quốc gia và doanh nghiệp châu Phi nguồn vốn và thanh khoản phù hợp để đầu tư vào việc củng cố chuỗi cung ứng của họ.

Thêm tài chính chuỗi cung ứng cho các doanh nghiệp nhỏ

Báo cáo cho biết các doanh nghiệp vừa và nhỏ của châu Phi cần thêm nguồn tài chính cho chuỗi cung ứng, giúp thu hẹp khoảng cách về thời gian thanh toán giữa người mua và người bán, cải thiện khả năng tiếp cận vốn lưu động và giảm căng thẳng tài chính.

Theo báo cáo, giá trị của thị trường tài chính chuỗi cung ứng châu Phi đã tăng 40% từ năm 2021 đến năm 2022, đạt 41 tỷ USD. Nhưng điều này là không đủ.

Lục địa này có thể huy động thêm vốn bằng cách loại bỏ các rào cản đối với tài chính chuỗi cung ứng, bao gồm các thách thức về quy định, nhận thức rủi ro cao và thông tin tín dụng không đầy đủ.

UNCTAD cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải giảm nợ để cung cấp cho các nước châu Phi không gian tài chính để đầu tư vào việc củng cố chuỗi cung ứng của họ, vì trung bình họ phải trả tiền vay gấp bốn lần so với Hoa Kỳ và gấp tám lần so với các nền kinh tế châu Âu.

Hoàng Vinh (dịch)

Nguồn: https://unctad.org/news/africas-rise-global-supply-chain-force-unctad-report?fbclid=IwAR0nI–DBE6rD7BG55axD7_wMwFM_QVQ7i6ugx2TnVKkVNpt24FYzXGfdIQ