Các nhà khoa học đang nghiên cứu việc sử dụng điện thoại di động để theo dõi các mô hình lan truyền bệnh sốt rét tại các nước có bệnh sốt rét. Nghiên cứu này là một phần nỗ lực của nhiều quốc gia để kiểm soát hoặc loại bỏ các căn bệnh do muỗi gây ra.
Muỗi không có khả năng truyền bệnh sốt rét quá xa. Tuy nhiên, các loài côn trùng lại là nguyên nhân của gần một triệu ca tử vong trên toàn thế giới hàng năm nhờ đồ dùng của người du lịch. Sốt rét cũng có thể được truyền cho những người khỏe mạnh do những người không có triệu chứng bệnh từ một khu vực nơi có nhiều người bị bệnh mắc căn bệnh này, đến một nơi, ví dụ như một thành phố, ở đây người dân ít khi bị mắc bệnh do tiếp xúc với muỗi truyền bệnh sốt rét.
Trường hợp của Kenya, các nhà nghiên cứu đã xác định bệnh chủ yếu mở rộng về phía đông từ khu vực hồ Victoria đến Nairobi cùng với những người đến thủ đô.
Phát hiện này dựa trên phân tích các dữ liệu điện thoại di động của 15 triệu thuê bao Kenya, các nhà nghiên cứu của Trường Y tế cộng đồng, Đại học Harvard ở Boston, Massachusetts. Kenya có 43 triệu dân.
Caroline Buckee, phó giáo sư, tiến sỹ tại trường Đại học Harvard nói rằng nhiều quốc gia đang phát động những nỗ lực tích cực để loại trừ bệnh sốt rét. Một trong những bước đầu tiên trong chiến dịch là để tìm ra mô hình di chuyển của con người như thế nào có thể góp phần lây lan của bệnh.
TS. Caroline Buckee, nói rằng cho đến gần đây, vấn đề là khó theo dõi các động thái của tổng thể lớn. Các phương pháp truyền thống, sử dụng dữ liệu tổng điều tra dân số và các mạng giao thông đường bộ đã không hoạt động tốt.
“Tuy nhiên, điện thoại di động cung cấp một phương pháp thực sự độc đáo, trên một quy mô chưa từng thấy, để hiểu toàn bộ dân số đang chuyển thế nào”, Buckee giải thích ở Kenya, các nhà nghiên cứu tính toán các điểm đến và độ dài hành trình của người sử dụng điện thoại đi khỏi nhà của họ, dựa vào các thiết bị truyền dẫn và từ 12.000 tháp truyền dẫn của nhà cung cấp dịch vụ điện thoại di động .
Sau đó, phủ một bản đồ dữ liệu về lan truyền bệnh sốt rét ở các vùng khác nhau của đất nước, các nhà nghiên cứu đã tính xác suất của người dân bị nhiễm bệnh trong một khu vực cụ thể cũng như khả năng mà một người đến nơi đó bị lây nhiễm.
Kết quả là một mô hình chứng tỏ các đường lây truyền bệnh sốt rét phát ra từ hồ Victoria.
TS. Buckee nói rằng những dữ liệu đó có tác dụng đối với các nỗ lực kiểm soát bệnh sốt rét, cụ thể là trong các khu vực không có bệnh.
Một việc làm bạn có thể xem xét là gửi các tin nhắn văn bản tới những người đến các trạm thu di động gần nhất có nguy cơ cao, ví dụ, nhắc nhở họ sử dụng màn, bà nói “Tôi nghĩ rằng những phương pháp tiếp cận đó đơn giản nhưng chúng sẽ nhằm vào những người không có triệu chứng bệnh và không biết rằng họ đang mang ký sinh trùng, nhắc nhở họ rằng họ vẫn có thể giúp gây bệnh sốt rét ở khu vực đó.”
TS. Buckee cho biết các nhà nghiên cứu đang điều tra bằng cách sử dụng các hồ sơ điện thoại di động ở các quốc gia khác để giúp xác định các đường lan truyền bệnh sốt rét, nơi các ổ bệnh ít rõ ràng hơn ở Kenya.
Một bài viết về phương pháp tiếp cận này được công bố trên tạp chí Science.
NTH