Hội nghị thống kê châu Âu (CES) của UNECE đã tiến hành một cuộc khảo sát nhằm tìm hiểu việc sử dụng AI trong các tổ chức thống kê cho thấy tác động sâu sắc của AI đến lĩnh vực thống kê chính thức. Cuộc khảo sát được thực hiện vào tháng 6 năm 2024 đã thu thập thông tin chi tiết từ 41 cơ quan thống kê quốc gia và quốc tế, làm sáng tỏ các ứng dụng, chính sách và thách thức hiện tại liên quan đến AI tạo ra trong thống kê.
Cuộc khảo sát cho thấy AI đang tạo ra tác động đáng kể trong các lĩnh vực của hoạt động thống kê. Đáng chú ý, 50% số tổ chức tham gia tin rằng AI sẽ có vai trò “có tác động cao” trong mã hóa và phát triển CNTT, cũng như trong các nỗ lực phổ biến và truyền thông. Hiện tại, 71 % các tổ chức đang sử dụng AI tạo ra để mã hóa, trong khi 46% sử dụng nó để xử lý dữ liệu và tạo tài liệu truyền thông văn bản.
AI được kỳ vọng sẽ có tác động lớn đến các tổ chức thống kê, đặc biệt là về hiệu quả và năng suất. Các phản hồi cho thấy trong hai đến ba năm tới, các lĩnh vực liên quan đến CNTT, bao gồm mã hóa, sẽ bị ảnh hưởng nhiều nhất, tiếp theo là phổ biến và truyền thông. Các lĩnh vực khác, ví dụ như thu thập dữ liệu, xử lý, phân tích và chức năng hành chính, cũng sẽ bị ảnh hưởng ở mức độ vừa phải. Các tổ chức thống kê dự đoán rằng hiệu quả và năng suất sẽ bị ảnh hưởng nhiều nhất, tiếp theo là cải thiện việc cung cấp dịch vụ cho người dùng và thúc đẩy sự sáng tạo.
Mặc dù thiếu các chính sách rõ ràng về việc sử dụng AI tại hơn một nửa các tổ chức, nhiều tổ chức vẫn đang chủ động tiến lên phía trước. Khoảng hai phần ba số người được hỏi đang phát triển hoặc có kế hoạch phát triển các giải pháp AI nội bộ, làm nổi bật xu hướng tích hợp AI mạnh mẽ vào quy trình làm việc. Tuy nhiên, phần lớn các tổ chức vẫn chưa có chính sách chính thức để quản lý việc sử dụng AI. Chỉ có 30% các tổ chức thiết lập các hướng dẫn, trong khi phần còn lại vẫn đang trong quá trình phát triển chúng. Các chủ đề chung trong các hướng dẫn này bao gồm bảo mật dữ liệu, tính minh bạch và sử dụng có đạo đức, tập trung vào việc giảm thiểu rủi ro và thúc đẩy trách nhiệm giải trình.
Phát triển chính sách và những mối quan tâm chính
Khi nói đến chính sách và quản trị, cuộc khảo sát cho thấy 30% các tổ chức đã thiết lập các hướng dẫn cho việc sử dụng AI, với 17% tổ chức khác đang tích cực phát triển các chính sách như vậy. Mối quan tâm chính xung quanh việc áp dụng AI là bảo mật và độ chính xác, với lần lượt 66% và 61%, các tổ chức nêu rằng những vấn đề này là mối quan tâm lớn. Hơn nữa, nhiều tổ chức bày tỏ mối quan tâm về các rủi ro liên quan đến bảo mật dữ liệu, quyền riêng tư và độ chính xác. Các cân nhắc về đạo đức, bản quyền và các vấn đề pháp lý cũng có tầm quan trọng đáng kể đối với phần lớn những người trả lời. Ngoài ra, khả năng sử dụng sai mục đích và thiếu khả năng tái tạo là những thách thức đáng kể.
Để giảm thiểu những rủi ro này, các cơ quan thống kê đang áp dụng nhiều cách tiếp cận khác nhau, bao gồm xây dựng chính sách nội bộ, đào tạo nhân viên và sử dụng các giải pháp tự lưu trữ để giảm thiểu việc chia sẻ thông tin bí mật. Tuy nhiên, đầu tư vào cơ sở hạ tầng, ví dụ như phần cứng và trung tâm dữ liệu, vẫn là một hạn chế chính đối với một số quốc gia. Một số tổ chức cũng thích sử dụng phần mềm nguồn mở để giảm sự phụ thuộc vào các nhà cung cấp bên ngoài. Rõ ràng là cần phải xây dựng năng lực nội bộ để nâng cao nhận thức về những rủi ro khi sử dụng AI với thông tin nhạy cảm. Hầu hết những người trả lời đều coi việc có nhân viên có kỹ năng phù hợp và khả năng sử dụng AI ở cấp độ tổ chức là một yếu tố hạn chế.
Giải quyết những thách thức
Kết quả khảo sát vẽ nên bức tranh toàn cảnh về những thách thức và cơ hội liên quan đến AI trong các tổ chức thống kê. Những mối quan tâm chính như bảo mật, khả năng tiếp cận kỹ năng và cơ sở hạ tầng đang được giải quyết thông qua sự kết hợp giữa đào tạo, phát triển chính sách và tạo ra các giải pháp AI nội bộ.
Những phát hiện cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của hợp tác quốc tế, bao gồm cả việc phát triển các tiêu chuẩn và hướng dẫn chung. Chia sẻ kiến thức, các phương pháp, nguồn lực đào tạo và kinh nghiệm cũng được nhấn mạnh là chìa khóa.
UNECE hỗ trợ các tổ chức thống kê thúc đẩy việc sử dụng AI tạo sinh
Nhận ra tiềm năng chuyển đổi của AI, đặc biệt là Mô hình ngôn ngữ lớn (LLM), Nhóm cấp cao UNECE về hiện đại hóa số liệu thống kê chính thức (HLG-MOS) đã đi đầu trong việc khám phá việc sử dụng các công nghệ này. Một báo cáo năm 2023 đã nêu bật nhu cầu khám phá liên tục và chia sẻ kiến thức, nêu chi tiết về tiềm năng chuyển đổi, khả năng, thách thức và tác động của LLM đối với các hoạt động thống kê. Đầu năm nay, Nhóm đã khởi động một dự án chuyên biệt về AI để khám phá các khía cạnh quản trị và triển khai, được thông tin từ kinh nghiệm của các tổ chức thống kê trên toàn thế giới.
Kết quả khảo sát đầy đủ có thể được tìm thấy tại: https://unece.org/sites/default/files/2024-08/AI%20Survey%20results.pdf
Phạm Hạnh (dịch)
Nguồn: https://unece.org/media/Statistics/news/394163