Cuộc tổng điều tra dân số của Pháp ở Đông Dương được tiến hành lần đầu tiên vào năm 1937. Nhiều dữ liệu từ cuộc tổng điều tra này đã được ghi lại trong cuốn sách “Sự phát triển kinh tế của Đông Dương thuộc Pháp” xuất bản năm 1939 của Charles Robequain, giáo sư tại đại học Sorbonne (1939).
Theo đó, dân số Đông Dương năm 1937 là 23.030.000 người. Trong số này, những người gốc Châu Âu và Âu hóa (gồm cả người Nhật và người nhập tịch các nước châu Âu) chỉ chiếm tỉ lệ 0,18%, với tổng số 42.345 người. Con số này là khoảng 25.000 vào năm 1921 và 24.000 vào năm 1913.
| Lãnh thổ | Tổng dân số năm 1937 | Người Âu | % Của người Âu trên Tổng dân số |
| Nam Kỳ | 4616.000 | 16.084 | 0,35% |
| Bắc Kỳ | 8.700.000 | 18.171 | 0,21% |
| Trung Kỳ | 5.656.000 | 4982 | 0,09% |
| Campuchia | 3.046.000 | 2534 | 0,08% |
| Lào | 1.012.000 | 574 | 0,06% |
| Tổng số | 23.030.000 | 42.345 | 0,18% |
Tính tổng thể, trên toàn lãnh thổ Đông Dương cứ 544 dân cư thì có 1 người Âu. Mật độ người châu Âu và các vùng lãnh thổ khác cao nhất ở Nam Kỳ (1 người trên 286 dân), tiếp theo là Bắc Kỳ (1 người trên 477 dân) và thấp nhất tại Lào (1 người trên 1763 dân). Số người Âu có mặt tại Lào thấp một cách bất ngờ: 574 người.
|
Hà Nội thời thuộc địa. |
Trong số đó, người Pháp chiếm tỉ lệ lớn. Thống kê năm 1937 cho thấy, trong số 42.345 gốc châu Âu và Âu hóa có 36.134 người gốc Pháp. Còn lại là người Pháp nhập tịch, người Nhật Bản, Anh, Mỹ…
| Người gốc Pháp | 36.134 |
| Người Pháp nhập quốc tịch | 2.746 |
| Người Nhật Bản | 231 |
| Người Anh | 138 |
| Người Mỹ | 94 |
| Quốc tịch khác | 2.311 |
| Không khai báo quốc tịch | 691 |
| Tổng số | 42.345 |
Theo ước tính, có khoảng 1.000 người Pháp gốc Ấn Độ ở Đông Dương. Đến từ vùng lãnh thổ do Pháp quản lý ở Đông Ấn, họ tập trung chủ yếu ở các đô thị thuộc Nam Kỳ, đông nhất ở Sài Gòn, nơi họ buôn bán vải vóc, ngoại hối và cho vay tiền. Số người đến từ vùng Caribbe (châu Mỹ) và các thuộc địa khác của Pháp là 2.345 người.
So với người Âu, số người Trung Quốc (người Hoa) có mặt ở Đông Dương đông gấp nhiều lần. Vào năm 1937, có khoảng 326.000 người Hoa, chiếm tỉ lệ 1,42% trong tổng số 23 triệu dân Đông Dương, đông gấp gần 8 lần người Âu.
| Lãnh thổ | Dân số | Người Hoa | % Người Hoa / Dân số |
| Nam Kỳ | 4.616.000 | 171.000 | 3,7% |
| Campuchia | 3.046.000 | 106.000 | 3,48% |
| Bắc Kỳ | 8.700.000 | 35.000 | 0,4% |
| Trung Kỳ | 5.656.000 | 11.000 | 0,19% |
| Lào | 1.012.000 | 3000 | 0,3% |
| Tổng số | 23.030.000 | 326.000 | 1,42% |
Bảng thống kê này cho thấy người hoa ở Đông Dương tập trung chủ yếu tại Nam Kỳ và Campuchia. Mặc dù có chung đường biên với Trung Quốc nhưng tỉ lệ người Hoa ở Bắc Kỳ và Lào chỉ xấp xỉ 1/10 so với Nam Kỳ và Campuchia (0,3 và 0,4% so với 3,38 và 3,7%). Tỉ lệ người Hoa trong dân số Trung Kỳ là thấp nhất, 0,19%.
Thanh Bình (theo Belle Indochine)
Mt sưu tầm từ http://kienthuc.net.vn; 04/10/2012