Những dữ liệu chính thức đầu tiên về dòng tài chính bất hợp pháp đã xuất hiện

UNCTAD và các đối tác đang tiếp tục làm việc với một số nước đang phát triển để cung cấp dữ liệu chính thức về các loại dòng tài chính bất hợp pháp.

Với sự hỗ trợ của Văn phòng Phòng chống Ma túy và Tội phạm (UNODC)- Liên hợp quốc, Afghanistan, Bangladesh, Colombia, Ecuador, Maldives, Mexico, Myanmar, Nepal và Peru là những quốc gia lần đầu tiên đưa ra ước tính về dòng tài chính bất hợp pháp (IFF) liên quan đến buôn bán ma túy, buôn người và đưa người di cư trái phép. Các ước tính được công bố trên Cơ sở dữ liệu của Chỉ tiêu trong Mục tiêu Phát triển bền vững toàn cầu (SDGs) của Liên hợp quốc. UNCTAD đã đưa ra một báo cáo đồ họa để giới thiệu về các ước tính sơ bộ về thuế và IFF từ 11 quốc gia châu Phi.

Giảm đáng kể IFF vào năm 2030 là một trong những ưu tiên trong SDG 16 của Liên hợp quốc. UNCTAD và UNODC là những tổ chức đồng quản lý chỉ tiêu SDG 16.4.1, đo lường tổng giá trị của IFF nội và ngoại bằng đô la Mỹ theo giá hiện hành. Hai tổ chức hỗ trợ các quốc gia tạo ra số liệu thống kê minh bạch, mạnh mẽ và có thể so sánh toàn cầu về IFF.

Anu Peltola, người đứng đầu công tác thống kê của UNCTAD, cho biết: “Những số liệu thống kê như vậy rất cần thiết để làm sáng tỏ các hoạt động, lĩnh vực và nguồn dẫn đến dòng tài chính bất hợp pháp, chỉ ra nơi cần thực hiện các hành động ưu tiên để hạn chế các dòng tài chính này”.

Xử lý các dòng tài chính bất hợp pháp: Không hành động không phải là một lựa chọn

IFF có thể có nhiều dạng và sử dụng các nguồn khác nhau, do đó rất khó theo dõi và ước tính.

Nhưng các quốc gia không thể khoanh tay đứng nhìn và không làm gì cả, vì các IFF đe dọa sự phát triển bền vững. Chúng tước đi nguồn thu của các quốc gia để tài trợ cho các khoản đầu tư vào các chương trình quan trọng như giáo dục, y tế, hòa nhập giới và xóa đói giảm nghèo.

Ngoài ra, IFF có thể thúc đẩy tội phạm có tổ chức và tham nhũng, do đó làm suy yếu pháp luật, hoạt động của các tổ chức và hệ thống tư pháp.

Ví dụ, ở châu Phi, một số quốc gia có IFF cao chi tiêu trung bình ít hơn 25% cho y tế và ít hơn 58% cho giáo dục so với các quốc gia có IFF thấp, theo một báo cáo trước đó của UNCTAD .

IFFs tấn công vào những khu vực khó khăn nhất

IFFs có thể là kết quả của nhiều hoạt động thương mại và thuế bất hợp pháp, tham nhũng và bóc lột, làm cạn kiệt nguồn thu ngân sách nhà nước. Chúng liên quan trực tiếp đến việc vi phạm nhân quyền, chẳng hạn như trong các trường hợp buôn người và đưa người di cư trái phép.

Ví dụ, hàng năm, hàng ngàn người di cư và người tị nạn đặt cuộc sống của họ vào bàn tay nguy hiểm của những kẻ tội phạm buôn lậu khi trốn thoát khỏi bạo lực, xung đột, nghèo đói và thảm họa khí hậu. Trong những trường hợp đó, người di cư phải trả những khoản phí đáng kể cho những kẻ buôn lậu để tạo điều kiện thuận lợi cho hành trình của họ qua biên giới, thường là trong những điều kiện nguy hiểm đến tính mạng. Và một tai họa như vậy tạo ra các dòng chảy tài chính bất hợp pháp đáng báo động.

UNODC ước tính rằng việc buôn lậu người di cư bất hợp pháp từ nước ngoài đến Mỹ đã tạo ra hơn 1,1 tỷ đô la Mỹ cho IFF nội địa mỗi năm từ năm 2016 đến 2018 cho những kẻ buôn lậu ở Mexico. Con số này tương đương với giá trị tổng kim ngạch xuất khẩu dịch vụ vận chuyển hành khách bằng đường hàng không từ Mexico sang phần còn lại của thế giới trong cùng thời kỳ.

Lợi nhuận khổng lồ do IFFs tạo ra từ buôn lậu người di cư có khả năng được tái đầu tư vào các thị trường bất hợp pháp, thúc đẩy tham nhũng và các hoạt động tội phạm trong khu vực.

Hàng tỷ đô la bị bòn rút thông qua các IFFs thương mại

IFFs cũng có thể được quan sát thấy trong các hoạt động thương mại. Ví dụ, nghiên cứu thí điểm của UNCTAD trong xuất khẩu vàng giữa nước này và Uganda, cũng như với Thụy Sĩ. Tại Namibia, nghiên cứu đã tiết lộ các ước tính sơ bộ từ việc gửi sai hóa đơn thương mại trị giá 19,6 tỷ đô la IFFs nội địa và 4,7 tỷ đô la IFFs ngoại tệ từ năm 2018 đến năm 2020.

Trong khi đó, nhiều quốc gia tiên phong ở châu Phi và châu Á đang hoàn thiện các ước tính đầu tiên về thuế và IFFs thương mại để báo cáo cho Cơ sở dữ liệu các chỉ số SDG toàn cầu của Liên hợp quốc vào cuối năm 2023.

Các quốc gia đang đạt được những bước tiến mới trong việc giải quyết IFFs

Một nghị quyết gần đây của Đại hội đồng Liên hợp quốc đã công nhận tiến bộ đáng kể đạt được trong cuộc chiến toàn cầu chống lại IFF, đồng thời khuyến khích 193 quốc gia thành viên báo cáo dữ liệu về chỉ số SDG 16.4.1, sử dụng các khái niệm và phương pháp thống kê do UNCTAD và UNODC cung cấp.

Các khái niệm và phương pháp đã được thử nghiệm đã được thống nhất trên toàn cầu này giúp nâng cao năng lực của các quan chức có liên quan để theo dõi IFFs.

Cho đến nay, 22 quốc gia thí điểm đã được hưởng lợi khi họ tập hợp các cơ quan thống kê, hải quan, cơ quan thuế, ngân hàng trung ương, đơn vị tình báo tài chính, cơ quan thực thi pháp luật, các bộ quốc gia và các cơ quan chủ chốt khác để phân tích dữ liệu hành chính và giao dịch hiện có để theo dõi IFFs.

Ngoài ra, một dự án nâng cao năng lực toàn cầu kéo dài 4 năm đang được tiến hành, do Ủy ban Kinh tế Liên Hợp Quốc tại châu Phi (ECA) điều phối với sự hỗ trợ của UNCTAD, UNODC và tất cả các ủy ban kinh tế khu vực khác. Dự án này sẽ hỗ trợ các quốc gia quan tâm theo dõi IFFs, sử dụng các ước tính để định hình chính sách, cũng như báo cáo dữ liệu về chỉ tiêu SDG liên quan.

Đã đến lúc tăng cường cuộc chiến chống lại IFFs

Trong một loạt cuộc phỏng vấn độc quyền gần đây với UNCTAD và ECA, các nhà hoạch định chính sách và nhà thống kê ở Châu Phi đã nhấn mạnh rằng việc đo lường thống kê các IFFs rất quan trọng.

Théodora Aleka-Laban, người làm việc cho Ủy ban Quốc gia về Chống Tham nhũng và Làm giàu Bất chính của Gabon, đã hình dung ra một thế giới không có IFFs. Bà Aleka-Laban cho biết điều này sẽ cho phép “các quốc gia châu Phi tài trợ cho chính sách phát triển của chính họ mà không cần phải xin các khoản vay đắt đỏ và họ sẽ có thể đạt được một phần quan trọng trong các Mục tiêu Phát triển bền vững”.

“Đây là châu Phi mà chúng tôi muốn, và đây là lý do tại sao chúng tôi đấu tranh chống lại IFFs,” cô kết luận.

Ngọc Bích (lược dịch)

Nguồn: https://unctad.org/news/first-ever-official-data-illicit-financial-flows-now-available