Nguyên nhân vẫn còn sự chênh lệch về số liệu thống kê giữa Trung và các tỉnh, thành phố; giữa hệ thống thống kê bộ, ngành với hệ thống thống kê tập trung; giữa con số thống kê của Việt Nam với con số thống kê của các tổ chức quốc tế?

Câu hỏi: (Nhà báo Lương Bằng – Báo Hải quan) Chất lượng số liệu luôn là vấn đề được quan tâm hàng đầu đối với cả những người sản xuất thông tin và những người sử dụng thông tin. Thế nhưng trên thực tế vẫn còn sự chênh lệch về số liệu thống kê giữa Trung ương và các tỉnh, thành phố; giữa hệ thống thống kê bộ, ngành với hệ thống thống kê tập trung; giữa con số thống kê của Việt Nam với con số thống kê của các tổ chức quốc tế. Nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng này, thưa ông? (Phỏng vấn ngày 5 tháng 9 năm 2012)

Trả lời:

(Ông Nguyễn Văn Đoàn, Viện trưởng Viện Khoa học Thống kê) Nếu áp đặt ý chí chủ quan vào số liệu thống kê thì dù số liệu ấy tăng lên hay giảm đi cũng đều không tốt. Bởi vì, như trên tôi đã nói, chất lượng số liệu thống kê tốt mới đưa ra được các chính sách đúng đắn và ngược lại. Hiện tượng áp đặt ý chí chủ quan của lãnh đạo vào số liệu thống kê là có, nhưng chủ yếu xảy ra ở một số địa phương vì tư tưởng thành tích cục bộ. Hiện tượng này không phải chỉ riêng ở ta, mà ở nhiều nước trên thế giới cũng đã xảy ra.

Tổng cục Thống kê đang thực hiện Đề án khắc phục chênh lệch số liệu như trên đã đề cập, trong đó có biện pháp là tăng cường tính độc lập về chuyên môn nghiệp vụ đối với Cục Thống kê cấp tỉnh, thành phố trực thuộc T.Ư. Bởi vì, Cục Thống kê cấp tỉnh, thành phố trực thuộc T.Ư đóng trên địa bàn tỉnh, thành phố nên dù thế nào cũng bị ảnh hưởng. Vì lẽ đó, nhiều nước đã tổ chức mô hình cơ quan thống kê cấp vùng thay cho cơ quan thống kê cấp tỉnh, thành phố để khắc phục tình trạng can thiệp chủ quan vào số liệu thống kê vì thành tích cục bộ.

Tuy nhiên, nước ta tổ chức theo 4 cấp (cấp Trung ương; cấp tỉnh, thành phố trược thuộc T.Ư; cấp huyện, quận; cấp xã, phường), mỗi cấp đều có nhiệm vụ thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế xã hội theo từng cấp, nên đòi hỏi phải có số liệu thống kê của từng cấp. Đáp ứng nhu cầu thông tin thống kê cho cấp huyện, quận; xã phường đang là thách thức lớn đối với Tổng cục Thống kê.