Không ai có thể phủ nhận vai trò quan trọng của thương mại khi nói đến việc chấm dứt tình trạng nghèo đói cùng cực, thúc đẩy sự thịnh vượng chung và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Thương mại là điều kiện cơ bản và then chốt để các quốc gia tạo cơ hội việc làm, cho doanh nghiệp phát triển và tạo ra của cải cho người dân. Đằng sau điều này là tầm quan trọng của việc đo lường thương mại một cách chính xác, nêu bật tầm quan trọng của các nguồn dữ liệu đáng tin cậy. Khi nói đến hàng hóa được giao dịch là gì? như thế nào và ở đâu? không chỉ vì mục đích có số liệu thống kê xác đáng mà còn vì nó tác động đến chất lượng hoạch định chính sách kinh tế vĩ mô.
Dữ liệu nào được thu thập về giao dịch?
Dữ liệu thương mại hàng hóa hoặc hàng hóa có thể được phân loại rộng rãi thành thương mại – xuất khẩu và nhập khẩu – và bảo hộ thương mại – thuế quan, các biện pháp phi thuế quan. Dữ liệu về xuất khẩu và nhập khẩu được Phòng Thống kê Liên hợp quốc thu thập, quản lý và công bố và cung cấp thông qua cơ sở dữ liệu UN COMTRADE. Tương tự, Hệ thống thông tin phân tích thương mại UNCTAD (TRAINS) có thông tin về các biện pháp thuế quan và phi thuế quan. Ngoài ra, còn có cơ sở dữ liệu tích hợp (IDB) của tổ chức thương mại thế giới (WHO), bao gồm việc nhập khẩu theo mặt hàng, quốc gia đối tác và quốc gia được đối xử tối huệ quốc (MFN) được áp dụng và hiển thị các mức thuế ưu đãi ở cấp mặt hàng chi tiết nhất (nếu có). Một tập dữ liệu khác lấy từ cơ sở dữ liệu biểu thuế tổng hợp (CTS) của WTO, trong đó nêu bật biểu thuế ràng buộc của WTO. Giải pháp Thương mại Tích hợp Thế giới (WITS) của Ngân hàng Thế giới và UNCTAD đưa tất cả các cơ sở dữ liệu này vào một nền tảng duy nhất và cung cấp cho người dùng khả năng truy vấn, trích xuất, tổng hợp và chạy mô phỏng bằng cách sử dụng dữ liệu cơ bản.
Phân loại dữ liệu
Thương mại liên quan đến việc di chuyển hàng hóa qua biên giới quốc gia. Những mặt hàng này có thể có bản chất khác nhau, từ thức ăn chăn nuôi đến các bộ phận động cơ tên lửa, khi các quốc gia xuất khẩu và nhập khẩu một số loại sản phẩm. Để ghi lại số liệu thống kê thương mại, tổ chức hải quan Thế giới (WCO) đã xây dựng một cấu trúc phân cấp của sản phẩm được gọi là Hệ thống hài hòa (HS). Cấu trúc này được cập nhật 5 năm một lần để phù hợp với các sản phẩm mới và loại bỏ những sản phẩm lỗi thời. Hệ thống HS có khoảng 5.300 sản phẩm có thể so sánh xuyên quốc gia và mỗi sản phẩm được thể hiện bằng mã gồm 6 chữ số, còn được gọi là phân nhóm. Mã 6 chữ số được nhóm theo tiêu đề 4 chữ số và mã 4 chữ số được nhóm theo Chương mã 2 chữ số. Theo quốc gia, mỗi quốc gia có mã 8 hoặc 10 chữ số riêng (cấp Dòng thuế quốc gia (NTL)) dưới cấp 6 chữ số. Dưới đây là một ví dụ để minh họa điều này: hai quốc gia khác nhau xuất khẩu vani như một sản phẩm, nhưng một trong số họ thực hiện nó ở dạng “không nghiền hoặc nghiền”, trong khi quốc gia kia xuất khẩu nó đã xay hoặc nghiền. Để phân biệt cả hai sản phẩm, hệ thống sử dụng các mã riêng biệt.
Tuy nhiên, điều gì đã xảy ra trước khi Hệ thống hài hòa được ban hành? Phòng Thống kê Liên hợp quốc đã sử dụng phân loại thương mại công nghiệp tiêu chuẩn (SITC) – có dữ liệu từ năm 1962, bao gồm tất cả dữ liệu cho đến khi hệ thống hiện tại được áp dụng. Vì vậy, làm thế nào để người dùng quyết định sử dụng danh pháp nào khi truy vấn trên WITS? Việc chọn danh pháp tùy thuộc vào khoảng thời gian mà người dùng muốn tiến hành phân tích: SITC được sử dụng cho dữ liệu bắt đầu từ năm 1962, trong khi HS được chọn cho các bộ dữ liệu có sẵn từ năm 1988. Người dùng cũng được khuyến khích quyết định danh pháp nào để lựa chọn bằng cách xem xét dữ liệu có sẵn theo quốc gia quan tâm.
Có cách nào khác để tìm kiếm sản phẩm không?
Có nhiều cách khác để phân loại dữ liệu thương mại, chẳng hạn như Danh mục hàng hóa theo ngành kinh tế rộng (BEC), Hệ thống phân ngành quốc tế (ISIC), Dự án phân tích thương mại toàn cầu (GTAP), v.v. Làm thế nào Hệ thống hài hòa (HS) cùng tồn tại với các danh mục này? Việc chuyển đổi có thể được thực hiện giữa các mã HS và SITC thành mã BEC và GTAP, cho phép chuyển đổi các sản phẩm từ danh mục được báo cáo là HS và SITC sang các danh mục dẫn xuất này. Trong WITS, người dùng có thể thực thi tính năng truy vấn nâng cao và tìm kiếm dữ liệu theo các danh mục trong khi sử dụng nhóm sản phẩm tiêu chuẩn hoặc tùy chỉnh. Người dùng cũng có thể tạo nhóm sản phẩm mới để tạo nhóm tùy chỉnh.
Nguyễn Mai (Lược dịch)
Nguồn: https://blogs.worldbank.org/opendata/how-trade-data-collected